Lừa Đảo Tại Điểm Giao Dịch: Nhận Biết Tiền Giả Và Đánh Tráo 2025

Tình trạng lừa đảo tại các điểm giao dịch tiền mặt ngày càng diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn trong năm 2025. Theo thống kê từ Cục An toàn thông tin, các vụ lừa đảo liên quan đến tiền giả và đánh tráo tiền đã tăng 28% so với năm trước, gây thiệt hại kinh tế không nhỏ cho người dân. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về cách nhận biết tiền giả, phòng tránh các thủ đoạn đánh tráo và bảo vệ tài sản của bạn khi thực hiện giao dịch tiền mặt. Với những kiến thức và kỹ năng được trang bị, bạn sẽ tự tin hơn và giảm thiểu rủi ro khi giao dịch tiền mặt trong cuộc sống hàng ngày.

Thực trạng lừa đảo tại điểm giao dịch tiền mặt hiện nay

Mặc dù thanh toán điện tử ngày càng phổ biến, giao dịch tiền mặt vẫn chiếm tỷ lệ lớn trong đời sống hàng ngày, đặc biệt tại các khu vực nông thôn, chợ truyền thống và giao dịch giá trị nhỏ. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, tiền mặt vẫn chiếm khoảng 55% tổng giá trị giao dịch tại Việt Nam trong năm 2025, tạo môi trường thuận lợi cho các đối tượng lừa đảo hoạt động.

Tình trạng lưu hành tiền giả đang diễn biến phức tạp với công nghệ in ấn và làm giả ngày càng tinh vi. Theo thống kê từ Cục Cảnh sát kinh tế (C03) – Bộ Công an, từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng chức năng đã phát hiện và thu giữ gần 15.000 tờ tiền giả các loại, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, chất lượng tiền giả ngày càng cao, khó phân biệt bằng mắt thường, đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc giao dịch nhanh.

Bên cạnh tiền giả, thủ đoạn đánh tráo tiền cũng ngày càng tinh vi và đa dạng. Các đối tượng lừa đảo thường nhắm vào những người bán hàng, người già, người không quen đếm tiền hoặc những người đang bận rộn, mất tập trung. Đặc biệt, tại các khu chợ, điểm bán hàng tự phát, cửa hàng nhỏ lẻ, tỷ lệ các vụ lừa đảo bằng thủ đoạn đánh tráo tiền tăng đáng kể.

Các hình thức lừa đảo phổ biến tại điểm giao dịch

Lưu hành tiền giả

Đây là hình thức phổ biến nhất và gây thiệt hại lớn. Các đối tượng sẽ sử dụng tiền giả để mua hàng hóa, dịch vụ có giá trị thấp hoặc trung bình, nhận lại tiền thật làm tiền thối. Theo Cục An toàn thông tin, các mệnh giá bị làm giả nhiều nhất là 500.000 đồng, 200.000 đồng và gần đây là 100.000 đồng do dễ lưu hành và ít bị kiểm tra kỹ.

Năm 2025 ghi nhận một xu hướng mới: tiền giả được làm từ tiền thật có mệnh giá thấp được tẩy xóa và in lại thành mệnh giá cao hơn. Phương pháp này khiến tiền giả vẫn có các yếu tố bảo mật cơ bản như giấy polymer, dải bảo hiểm, khó phát hiện hơn so với tiền giả hoàn toàn.

Đánh tráo tiền khi giao dịch

Thủ đoạn này thường xảy ra khi giao dịch với số tiền lớn. Đối tượng lừa đảo sẽ đưa cho nạn nhân xem trước bọc tiền thật, sau đó nhanh chóng đánh tráo bằng bọc tiền khác chỉ có tiền thật ở ngoài, bên trong là giấy vụn hoặc tiền mệnh giá thấp hơn. Kỹ thuật đánh tráo thường diễn ra rất nhanh, lợi dụng lúc nạn nhân mất tập trung.

Một biến thể phổ biến năm 2025 là “thủ thuật rút tiền”, khi đối tượng lừa đảo đã chuẩn bị sẵn các tập tiền thiếu một số tờ ở giữa, nhưng khi đếm nhanh vẫn đủ số lượng vì hai đầu tập tiền có đủ số tờ. Thủ thuật này khiến nạn nhân dễ bị thiếu tiền mà không nhận ra ngay.

Lừa đảo đổi tiền mới, tiền lẻ

Đặc biệt vào dịp Tết Nguyên đán, nhu cầu đổi tiền mới, tiền lẻ tăng cao. Các đối tượng lừa đảo sẽ nhận đổi tiền với phí cao hơn ngân hàng, nhưng thực chất là đưa tiền giả hoặc thiếu số lượng. Theo báo cáo của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, hình thức lừa đảo này thường tăng 40-50% vào tháng giáp Tết hàng năm.

Năm 2025, xuất hiện thêm thủ đoạn mới là lừa đảo đổi tiền qua các nhóm mạng xã hội, nơi đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu chuyển khoản trước và hứa sẽ gửi tiền mặt đến tận nhà, nhưng sau khi nhận được tiền chuyển khoản sẽ chặn liên lạc.

Tráo đổi trong quá trình đếm tiền

Đây là thủ đoạn tinh vi, thường xảy ra tại các điểm giao dịch có nhiều người. Đối tượng lừa đảo sẽ đếm tiền nhiều lần, mỗi lần đếm lại “vô tình” làm rơi hoặc giấu đi một số tờ. Họ thường tạo ra những tình huống gây mất tập trung như làm rơi tiền, nói chuyện liên tục hoặc đặt câu hỏi khiến nạn nhân phân tâm.

Một chiêu thức phổ biến là “đếm nhảy”, khi đối tượng đếm nhanh và bỏ qua một số con số khi đọc to, khiến người nghe tưởng là đã đếm đủ nhưng thực tế thiếu tiền. Thủ thuật này đặc biệt hiệu quả khi giao dịch diễn ra trong môi trường ồn ào, náo nhiệt.

Cách nhận biết tiền giả chi tiết theo từng mệnh giá

Đặc điểm bảo mật chung của tiền polymer Việt Nam

Tiền polymer của Việt Nam có nhiều đặc điểm bảo mật hiện đại và khó làm giả. Dưới đây là những đặc điểm bảo mật chính cần kiểm tra:

1. Chất liệu polymer: Tiền thật có độ trong suốt nhất định, có độ đàn hồi, khó bị nhăn và khi vò lại sẽ tự duỗi ra. Tiền giả thường làm từ giấy phủ nhựa, dễ bị nhăn vĩnh viễn và không có độ đàn hồi.
2. Cửa sổ trong suốt: Các tờ tiền polymer đều có cửa sổ trong suốt với hình ảnh phức tạp. Nhìn qua ánh sáng, có thể thấy rõ hình ảnh tinh xảo bên trong.
3. Hình ẩn chìm: Khi nghiêng tờ tiền dưới ánh sáng, sẽ thấy hình ẩn (như chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh hoặc số mệnh giá) hiện lên rõ nét.
4. Mực đổi màu: Một số chi tiết trên tờ tiền được in bằng mực đổi màu, thay đổi màu sắc khi nhìn ở các góc độ khác nhau.
5. Dải bảo hiểm: Dải bảo hiểm kim loại được gắn trong tờ tiền, có thể nhìn thấy khi soi qua ánh sáng.
6. Hình chìm định vị: Khi úp hai mặt tờ tiền lại với nhau và nhìn qua ánh sáng, các hoa văn ở hai mặt sẽ khớp với nhau tạo thành hình hoàn chỉnh.
7. Chữ siêu nhỏ: Một số phần trên tờ tiền có chữ in siêu nhỏ, chỉ có thể đọc được khi sử dụng kính lúp.

Nhận biết tiền giả mệnh giá 500.000 đồng

Mệnh giá 500.000 đồng là mục tiêu hàng đầu của các đối tượng làm tiền giả do giá trị lớn. Cách nhận biết:

• Cửa sổ trong suốt: Có hình ngôi nhà rông Tây Nguyên, phải trong suốt và sắc nét.
• Hình chìm: Hình chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh khi nghiêng tờ tiền.
• Mực đổi màu: Số “500000” ở góc trên bên trái đổi từ màu xanh lá cây sang màu nâu khi nghiêng.
• Sợi chỉ bảo an: Sợi chỉ kim loại có màu bạc, khi soi dưới ánh sáng sẽ thấy chữ “500000” lặp lại.
• Dải phản quang: Hiển thị số “500000” dưới ánh sáng cực tím (UV).

Tiền giả mệnh giá 500.000 đồng thường có những dấu hiệu sau: màu sắc nhạt hơn, cảm giác trơn bóng không tự nhiên, cửa sổ trong suốt bị mờ hoặc làm giả bằng cách cắt lỗ, hình ẩn chìm không rõ nét khi nghiêng.

Nhận biết tiền giả mệnh giá 200.000 đồng và 100.000 đồng

Mệnh giá 200.000 đồng:

• Cửa sổ trong suốt: Hình Khuê Văn Các phải trong suốt và sắc nét.
• Mực đổi màu: Số “200000” ở góc trên bên trái đổi từ màu xanh lam sang màu tím khi nghiêng.
• Hình chìm: Hình chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện lên khi nghiêng tờ tiền.
• Sợi chỉ bảo an: Sợi chỉ kim loại với chữ “200000” lặp lại.

Mệnh giá 100.000 đồng:

• Cửa sổ trong suốt: Hình chùa Một Cột phải trong suốt và sắc nét.
• Mực đổi màu: Số “100000” ở góc trên bên trái đổi từ màu xanh lá cây sang màu nâu khi nghiêng.
• Hình chìm: Hình chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và số “100000” hiện lên khi nghiêng.
• Sợi chỉ bảo an: Sợi chỉ kim loại với chữ “100000” lặp lại.

Đối với cả hai mệnh giá này, tiền giả thường có màu sắc không sắc nét, cửa sổ trong suốt làm giả bằng cách cắt lỗ và dán nhựa trong, mực không đổi màu khi nghiêng tờ tiền, và khi soi dưới đèn cực tím không hiện lên các chi tiết bảo mật đặc biệt.

Thủ đoạn đánh tráo tiền và cách phòng tránh

Thủ thuật “cuốn gói” trong đếm tiền

Đây là thủ thuật khi đối tượng lừa đảo đếm tiền theo cách “1, 2, 3, 4… 10”, nhưng thực tế trong tay chỉ có 8 hoặc 9 tờ. Khi đếm nhanh, nạn nhân khó nhận ra việc thiếu tờ. Sau đó, đối tượng gấp cả xấp tiền lại và nhanh chóng đưa cho nạn nhân, tạo cảm giác đã đếm đủ.

Cách phòng tránh: Luôn yêu cầu đặt tiền trên bàn và đếm rõ ràng từng tờ, không để đối tượng gấp tiền hoặc cầm cả xấp tiền. Tốt nhất, hãy tự đếm lại tiền từ đầu và không để bị gây áp lực phải đếm nhanh.

Thủ thuật “kẹp trong” trong giao dịch tiền mặt lớn

Thủ thuật này áp dụng khi giao dịch số tiền lớn được bó thành nhiều xấp. Đối tượng lừa đảo sẽ đếm một hoặc hai xấp đầu tiên đầy đủ, nhưng các xấp sau có thể kẹp giấy vụn ở giữa, chỉ có tiền thật ở lớp ngoài cùng. Khi nạn nhân kiểm tra ngẫu nhiên một vài xấp đầu, thấy đúng nên tin tưởng cả bọc tiền đều chính xác.

Cách phòng tránh: Đối với số tiền lớn, cần kiểm tra từng xấp riêng biệt, mở rộng và đếm toàn bộ, không chỉ đếm lớp ngoài. Tốt nhất nên giao dịch tại ngân hàng hoặc nơi có camera giám sát.

Thủ thuật “đánh rơi” và “mất tập trung”

Đối tượng lừa đảo sẽ cố tình làm rơi tiền hoặc tạo tình huống để nạn nhân mất tập trung (như hỏi đường, gây ồn ào, nhờ lấy đồ). Trong lúc nạn nhân phân tâm, họ sẽ nhanh chóng lấy bớt tiền hoặc thay đổi số tiền đang giao dịch.

Cách phòng tránh: Luôn tập trung vào việc giao dịch, không để tiền rời khỏi tầm mắt. Nếu bị gián đoạn, hãy bắt đầu đếm lại từ đầu. Tránh giao dịch ở nơi đông người, ồn ào hoặc có nhiều yếu tố gây mất tập trung.

Thủ thuật “đổi tiền gấp” tại các điểm du lịch

Tại các điểm du lịch, đối tượng lừa đảo thường tiếp cận khách du lịch với lời chào mời đổi tiền với tỷ giá “tốt hơn ngân hàng”. Họ thường đưa ra một tỷ giá hấp dẫn, nhưng khi đưa tiền sẽ đánh tráo hoặc đưa tiền giả, tiền thiếu.

Cách phòng tránh: Chỉ đổi tiền tại các ngân hàng hoặc điểm đổi tiền chính thức. Nếu buộc phải đổi tiền trên đường, hãy kiểm tra kỹ từng tờ tiền và đếm đủ trước khi giao tiền của bạn.

Ví dụ thực tế về các vụ lừa đảo tiền mặt

Vụ lừa đảo bằng tiền giả tại chợ đầu mối Bình Điền

Tháng 3/2025, một nhóm đối tượng đã sử dụng gần 200 triệu đồng tiền giả mệnh giá 500.000 đồng để mua hàng tại chợ đầu mối Bình Điền, TP.HCM. Các đối tượng thường đến mua hàng vào thời điểm sáng sớm (2-4 giờ sáng), khi tiểu thương mệt mỏi và ánh sáng yếu, khó phát hiện tiền giả.

Chị N.T.H, tiểu thương bán hải sản tại chợ, chia sẻ: “Họ thường mua một lượng hàng trị giá khoảng 3-5 triệu đồng, trả bằng tiền 500.000 đồng. Do trời còn tối và tôi đang bận đóng gói hàng nên chỉ nhìn sơ qua. Đến khi đem tiền đi gửi ngân hàng mới phát hiện đó là tiền giả.”

Điều đáng chú ý là tiền giả trong vụ việc này có chất lượng rất cao, được làm từ tiền thật mệnh giá 10.000 đồng tẩy xóa và in lại thành 500.000 đồng. Do vẫn giữ được chất liệu polymer và một số yếu tố bảo mật của tiền thật, nên rất khó phát hiện trong điều kiện ánh sáng yếu.

Vụ lừa đảo đánh tráo tiền khi mua bán xe máy

Tháng 5/2025, anh T.V.D (28 tuổi) tại Hà Nội đã bị lừa mất 50 triệu đồng khi bán xe máy cũ. Người mua đã đưa cho anh xem đủ 50 triệu đồng tiền thật, đếm kỹ trước mặt anh. Tuy nhiên, khi anh D. đi lấy giấy tờ xe, đối tượng đã nhanh chóng đánh tráo bọc tiền bằng một bọc khác chỉ có tiền thật ở ngoài, bên trong là giấy báo cắt theo kích thước tờ tiền.

“Tôi đã kiểm tra kỹ tiền trước đó và thấy là tiền thật. Nhưng khi về nhà mở ra đếm lại, tôi sốc khi phát hiện chỉ có khoảng 5 triệu đồng tiền thật ở ngoài, còn lại là giấy báo,” anh D. kể lại. Điều đáng tiếc là anh đã giao cả giấy tờ xe và chìa khóa cho đối tượng trước khi phát hiện ra việc bị lừa.

Vụ lừa đảo đổi tiền mới dịp Tết tại Đà Nẵng

Tết Nguyên đán 2025, nhiều người dân tại Đà Nẵng đã bị lừa khi đổi tiền mới thông qua một nhóm Facebook có tên “Đổi tiền mới Tết 2025”. Các đối tượng lừa đảo nhận đổi tiền mới với phí 5-10%, yêu cầu người cần đổi chuyển khoản trước và hứa sẽ giao tiền mặt tận nhà.

Chị P.T.L (35 tuổi) đã chuyển 20 triệu đồng để đổi lấy tiền mới mệnh giá nhỏ để lì xì. “Sau khi chuyển tiền, đối tượng hẹn sẽ giao tiền trong vòng 2 giờ. Nhưng sau đó, tôi không liên lạc được nữa và phát hiện đã bị chặn trên mọi nền tảng liên lạc,” chị L. chia sẻ. Qua điều tra, công an phát hiện có ít nhất 25 nạn nhân bị lừa với thủ đoạn tương tự, tổng thiệt hại gần 500 triệu đồng.

Các công cụ và phương pháp kiểm tra tiền thật – giả

Kiểm tra bằng mắt thường

Đây là phương pháp cơ bản nhất và có thể áp dụng trong mọi tình huống. Hãy kiểm tra các đặc điểm bảo mật có thể nhận biết bằng mắt thường:

• Cửa sổ trong suốt: Phải trong suốt hoàn toàn, có hình ảnh rõ nét bên trong.
• Hình ẩn chìm: Nghiêng tờ tiền dưới ánh sáng để xem hình ẩn hiện lên rõ nét.
• Mực đổi màu: Quan sát sự thay đổi màu sắc khi nghiêng tờ tiền ở các góc độ khác nhau.
• Chất liệu polymer: Kiểm tra độ đàn hồi, độ trong suốt và cảm giác khi chạm vào.

Ngoài ra, cần chú ý đến chất lượng in ấn: tiền thật có đường nét sắc sảo, màu sắc tươi sáng, không bị lem màu hay mờ nhòe. Tiền giả thường có màu sắc nhạt hơn hoặc quá đậm, đường nét không sắc nét.

Kiểm tra bằng đèn cực tím (UV)

Đèn cực tím là công cụ hiệu quả để phát hiện tiền giả, đặc biệt hữu ích cho các cửa hàng, doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tiền mặt. Khi chiếu đèn UV vào tiền thật, các chi tiết bảo mật đặc biệt sẽ phát sáng:

• Sợi huỳnh quang phát sáng ngẫu nhiên trên toàn bộ tờ tiền
• Số seri và một số hoa văn phát sáng với màu đặc trưng
• Dải bảo hiểm sẽ hiện rõ số mệnh giá

Tiền giả thường không có các đặc điểm này hoặc phát sáng không đúng màu, không đều. Hiện nay, có nhiều loại đèn UV cầm tay giá rẻ (khoảng 50.000-100.000 đồng) mà các hộ kinh doanh có thể trang bị.

Kiểm tra với thiết bị chuyên dụng

Các thiết bị kiểm tra tiền giả chuyên dụng hiện đã phổ biến hơn với giá thành hợp lý, phù hợp với các doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tiền mặt:

• Máy đếm tiền kèm chức năng phát hiện tiền giả: Không chỉ đếm số lượng, máy còn tự động phát hiện tiền giả thông qua các cảm biến UV, từ tính và kích thước.
• Bút kiểm tra tiền giả: Bút phủ hóa chất đặc biệt, khi vẽ lên tiền giả sẽ để lại vết màu đen hoặc nâu, trong khi trên tiền thật sẽ không để lại vết.
• Máy soi tiền cầm tay: Thiết bị nhỏ gọn, kết hợp đèn UV và đèn soi hồng ngoại để kiểm tra các đặc điểm bảo mật.

Theo các chuyên gia an ninh, đầu tư vào thiết bị kiểm tra tiền giả là cần thiết cho các doanh nghiệp có doanh thu tiền mặt cao như cửa hàng tiện lợi, nhà hàng, cửa hàng điện thoại.

Hướng dẫn phòng tránh lừa đảo khi giao dịch tiền mặt

Trước khi giao dịch

Trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch tiền mặt nào, đặc biệt là giao dịch giá trị lớn, bạn nên:

• Tìm hiểu đối tác: Nếu là người lạ, cần xác minh danh tính bằng cách yêu cầu giấy tờ tùy thân và kiểm tra kỹ.
• Chọn địa điểm an toàn: Ưu tiên giao dịch tại ngân hàng, nơi có camera giám sát hoặc nơi công cộng an toàn, tránh nơi vắng vẻ, tối tăm.
• Mang theo công cụ hỗ trợ: Nếu thường xuyên giao dịch tiền mặt, nên trang bị đèn UV cầm tay hoặc bút kiểm tra tiền giả.
• Chủ động tìm hiểu: Cập nhật kiến thức về đặc điểm bảo mật của tiền Việt Nam và các thủ đoạn lừa đảo phổ biến.

Trong quá trình giao dịch

Để đảm bảo an toàn trong quá trình giao dịch:

• Tập trung cao độ: Không để bị phân tâm bởi điện thoại, người xung quanh hoặc bất kỳ yếu tố nào khác.
• Kiểm đếm kỹ lưỡng: Đếm tiền từng tờ một, không gấp gọn tiền khi đang đếm, kiểm tra cả số lượng và chất lượng tiền.
• Không gấp gáp: Dù đối tác có vẻ sốt ruột, vẫn phải kiểm tra kỹ. Người giao dịch chân chính sẽ không gây áp lực về thời gian.
• Kiểm tra ngẫu nhiên: Đối với số lượng tiền lớn, kiểm tra ngẫu nhiên một số tờ ở giữa, không chỉ lớp ngoài.
• Không rời mắt khỏi tiền: Luôn giữ tiền trong tầm mắt, không để đối tác có cơ hội đánh tráo.

Sau khi giao dịch

Ngay cả khi giao dịch đã hoàn tất, vẫn cần:

• Kiểm tra lại: Nếu có thể, kiểm tra lại tiền một lần nữa trước khi rời khỏi địa điểm giao dịch.
• Lưu giữ thông tin: Ghi lại thông tin giao dịch, bao gồm thời gian, địa điểm, người giao dịch và số tiền.
• Gửi tiền vào ngân hàng: Nếu nhận số tiền lớn, nên gửi vào ngân hàng càng sớm càng tốt để đảm bảo an toàn.

Cách xử lý khi phát hiện tiền giả hoặc bị lừa đảo

Khi phát hiện tiền giả

Nếu phát hiện tiền giả trong quá trình giao dịch:

1. Giữ bình tĩnh: Không làm đối tượng nghi ngờ để tránh họ bỏ chạy hoặc gây nguy hiểm.
2. Giữ lại tiền giả: Tìm cách giữ lại tờ tiền giả làm bằng chứng, nhưng không làm tổn hại đến tờ tiền.
3. Thông báo cho người có trách nhiệm: Nếu đang ở cửa hàng, trung tâm thương mại, hãy thông báo cho bảo vệ hoặc người quản lý.
4. Ghi nhớ đặc điểm: Cố gắng ghi nhớ đặc điểm nhận dạng của đối tượng (trang phục, chiều cao, giọng nói, phương tiện di chuyển).
5. Báo công an: Liên hệ ngay với cơ quan công an gần nhất để trình báo vụ việc.

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, khi phát hiện tiền giả, người dân phải giao nộp cho cơ quan công an hoặc Kho bạc Nhà nước, không được tự ý lưu hành hoặc tiêu hủy.

Khi đã bị lừa đảo

Nếu không may đã bị lừa đảo:

1. Thu thập bằng chứng: Giữ lại tất cả bằng chứng liên quan như tiền giả, biên lai, tin nhắn, ảnh chụp và ghi âm (nếu có).
2. Báo cáo vụ việc: Trình báo với công an địa phương càng sớm càng tốt. Cung cấp đầy đủ thông tin về thời gian, địa điểm, diễn biến vụ việc và đặc điểm nhận dạng của đối tượng.
3. Cảnh báo người khác: Chia sẻ thông tin về thủ đoạn lừa đảo với người thân, bạn bè để họ cảnh giác.
4. Liên hệ đường dây nóng: Gọi đến số 0692342258 của Cục An ninh kinh tế (A04) – Bộ Công an để được hướng dẫn thêm.

Theo thống kê từ Bộ Công an, tỷ lệ phá án và thu hồi tiền trong các vụ lừa đảo đánh tráo, tiền giả cao nhất khi nạn nhân trình báo trong vòng 24 giờ sau khi vụ việc xảy ra.

Giải pháp tổng thể phòng tránh lừa đảo tại điểm giao dịch

Nâng cao nhận thức cộng đồng

Theo các chuyên gia an ninh, giải pháp căn cơ nhất là nâng cao nhận thức của người dân về các thủ đoạn lừa đảo. Cục An toàn thông tin khuyến nghị:

• Tham gia các chương trình tập huấn nhận biết tiền giả do ngân hàng hoặc cơ quan công an tổ chức
• Theo dõi thông tin cảnh báo từ các kênh chính thống như Cổng thông tin điện tử Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước
• Chia sẻ kiến thức về nhận biết tiền giả với người thân, đặc biệt là người cao tuổi, tiểu thương

Chiến dịch “Nhận diện lừa đảo” của Cục An toàn Thông tin và Tập đoàn Meta đã cung cấp nhiều tài liệu hữu ích về cách nhận biết và phòng tránh lừa đảo, trong đó có lừa đảo tiền giả và đánh tráo tiền.

Ứng dụng công nghệ trong giao dịch

Để giảm thiểu rủi ro, nên:

• Hạn chế giao dịch tiền mặt: Ưu tiên sử dụng các phương thức thanh toán điện tử như chuyển khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc quét mã QR.
• Sử dụng dịch vụ trung gian: Đối với các giao dịch giá trị lớn như mua bán xe, nhà đất, nên sử dụng dịch vụ công chứng hoặc ngân hàng làm trung gian.
• Trang bị thiết bị hỗ trợ: Các cửa hàng, tiểu thương nên đầu tư máy đếm tiền có chức năng phát hiện tiền giả hoặc ít nhất là đèn UV kiểm tra.

Theo Ngân hàng Nhà nước, việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt là giải pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu rủi ro lừa đảo tiền giả và đánh tráo tiền.

Phối hợp với cơ quan chức năng

Khi phát hiện đối tượng nghi vấn lưu hành tiền giả hoặc thực hiện hành vi đánh tráo tiền, người dân cần:

• Thông báo ngay cho cơ quan công an gần nhất
• Cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm nhận dạng đối tượng
• Phối hợp với cơ quan điều tra trong quá trình xác minh, điều tra

Theo Cục Cảnh sát kinh tế, sự phối hợp kịp thời của người dân đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn và xử lý các đối tượng lừa đảo. Nhiều vụ án đã được phá thành công nhờ thông tin cung cấp từ người dân.

Kết luận

Lừa đảo tại điểm giao dịch, đặc biệt là tiền giả và đánh tráo tiền, vẫn là vấn nạn gây thiệt hại lớn cho người dân và xã hội. Với sự phát triển của công nghệ, các thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi và khó nhận biết hơn. Tuy nhiên, bằng việc trang bị kiến thức, nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, mỗi người dân có thể tự bảo vệ mình trước nguy cơ bị lừa đảo.

Nguyên tắc “Tinh mắt quan sát – Tài sản luôn an toàn” cần được áp dụng triệt để trong mọi giao dịch tiền mặt. Kiến thức về nhận biết tiền giả, kỹ năng phát hiện thủ đoạn đánh tráo và thói quen kiểm tra kỹ lưỡng là “bộ giáp” vững chắc giúp bạn an toàn trong các giao dịch tài chính hàng ngày.

Thật thiếu sót nếu không nhắc đến xu hướng chuyển dịch sang thanh toán không dùng tiền mặt. Đây không chỉ là giải pháp hiện đại, tiện lợi mà còn là phương thức giao dịch an toàn, giảm thiểu tối đa rủi ro bị lừa đảo bằng tiền giả hoặc đánh tráo tiền. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi này, việc biết cách nhận biết tiền giả và phòng tránh các thủ đoạn lừa đảo vẫn là kiến thức thiết yếu cho mỗi người dân.