Thị trường lao động đang có nhiều biến động, khiến nhu cầu tìm việc làm tăng cao. Đây chính là cơ hội để các đối tượng lừa đảo thực hiện hành vi phi pháp thông qua điện thoại, đặc biệt là các cuộc gọi chào mời việc làm với điều kiện hấp dẫn. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện 6 dấu hiệu lừa đảo việc làm qua điện thoại, trang bị kiến thức cần thiết để bảo vệ bản thân và tài sản.
Tình hình lừa đảo việc làm qua điện thoại tại Việt Nam
Theo thống kê từ Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), trong 6 tháng đầu năm 2025, đã có hơn 10.000 vụ lừa đảo liên quan đến việc làm qua điện thoại được ghi nhận, với tổng thiệt hại ước tính lên đến hơn 400 tỷ đồng. Con số này tăng 40% so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy tình trạng lừa đảo việc làm qua điện thoại đang diễn biến hết sức phức tạp.
Đáng chú ý, các đối tượng lừa đảo không chỉ nhắm vào người lao động phổ thông mà còn mở rộng đối tượng sang cả những người có trình độ cao, đặc biệt là:
- Sinh viên mới ra trường
- Người đang thất nghiệp
- Người lao động tự do
Đây là những đối tượng dễ bị tổn thương trước các lời mời chào việc làm với điều kiện hấp dẫn như “việc nhẹ lương cao”, “làm tại nhà, thu nhập ổn định”.
6 Dấu hiệu nhận biết lừa đảo việc làm qua điện thoại
1. Lời hứa “việc nhẹ lương cao” bất thường
Dấu hiệu dễ nhận biết nhất của lừa đảo việc làm qua điện thoại là những lời chào mời với mức lương cao bất thường so với thị trường cho những công việc đơn giản, không đòi hỏi kỹ năng hay kinh nghiệm. Các đối tượng lừa đảo thường hứa hẹn:
- Mức thu nhập từ 500.000 – 700.000 đồng/ngày
- Thu nhập 10-20 triệu đồng/tuần
- Thời gian làm việc chỉ 1-2 giờ mỗi ngày
Các công việc được chào mời thường là:
- Cộng tác viên bán hàng online
- Cộng tác viên đánh giá sản phẩm
- Nhân viên tương tác trên mạng xã hội
Theo nguyên tắc thị trường lao động, mức lương luôn tương ứng với năng lực, kỹ năng và giá trị mà người lao động tạo ra. Nếu một công việc đơn giản mà hứa hẹn mức lương cao bất thường, đó chắc chắn là dấu hiệu của lừa đảo.
Anh Nguyễn Văn A. (28 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi nhận được cuộc gọi từ số lạ giới thiệu công việc làm cộng tác viên đánh giá app với mức thu nhập 500.000 đồng/ngày, chỉ cần làm 1-2 giờ. Mức lương này cao gấp 3-4 lần công việc văn phòng toàn thời gian của tôi, nên tôi đã nghi ngờ và từ chối.”
2. Yêu cầu đóng phí trước khi được nhận việc
Một dấu hiệu rõ ràng khác của lừa đảo việc làm qua điện thoại là yêu cầu nộp các khoản phí trước khi được nhận việc hoặc bắt đầu công việc. Các khoản phí có thể được yêu cầu dưới nhiều hình thức:
- Phí đào tạo
- Phí hồ sơ
- Phí đặt cọc
- Phí bảo đảm
- Phí mở tài khoản làm việc
Lưu ý quan trọng: Theo quy định của pháp luật và thông lệ của các công ty tuyển dụng chính thống, người lao động KHÔNG BAO GIỜ phải trả bất kỳ khoản phí nào để được nhận việc. Các chi phí liên quan đến tuyển dụng (nếu có) sẽ do công ty tuyển dụng chi trả.
Chị Trần Thị B. (22 tuổi, sinh viên) kể: “Tôi nhận được cuộc gọi giới thiệu việc làm cộng tác viên cho một sàn thương mại điện tử lớn, với mức lương 15 triệu đồng/tháng. Để được nhận việc, tôi được yêu cầu đóng 5 triệu đồng ‘phí đào tạo’. May mắn là tôi đã tìm hiểu và biết đây là lừa đảo nên không chuyển tiền.”
3. Quy trình tuyển dụng không chuyên nghiệp
Các công ty tuyển dụng chính thống thường có quy trình tuyển dụng chuyên nghiệp, bao gồm nộp hồ sơ, phỏng vấn trực tiếp hoặc qua video call chính thức, và đánh giá năng lực. Trong khi đó, các đối tượng lừa đảo việc làm qua điện thoại thường có quy trình tuyển dụng đơn giản, thiếu chuyên nghiệp và không có các bước thẩm định năng lực.
Dấu hiệu nhận biết bao gồm:
- Không yêu cầu CV hoặc hồ sơ chứng minh năng lực
- Không có vòng phỏng vấn chính thức, hoặc chỉ phỏng vấn qua tin nhắn, Zalo
- Tuyển dụng ngay lập tức mà không có thời gian xem xét hồ sơ
- Không có hợp đồng lao động chính thức
- Giao tiếp chủ yếu qua ứng dụng nhắn tin như Zalo, Telegram thay vì email công ty
Ông Nguyễn Văn C, chuyên gia tuyển dụng nhân sự, cho biết: “Một quy trình tuyển dụng chuyên nghiệp luôn đòi hỏi thời gian và nhiều bước đánh giá. Nếu bạn được nhận việc quá dễ dàng, không cần chứng minh năng lực và kinh nghiệm, đó là dấu hiệu đáng ngờ.”
4. Thông tin công ty và người tuyển dụng mập mờ
Các đối tượng lừa đảo việc làm qua điện thoại thường cung cấp thông tin mập mờ về công ty và người tuyển dụng. Họ có thể mạo danh các công ty, sàn thương mại điện tử nổi tiếng nhưng lại không cung cấp được thông tin chi tiết, cụ thể về:
- Vị trí công việc
- Địa chỉ công ty
- Thông tin liên hệ chính thức
- Website chính thức
Khi được hỏi về thông tin công ty, các đối tượng lừa đảo thường trả lời né tránh, mơ hồ hoặc cung cấp:
- Địa chỉ không chính xác
- Website giả mạo
- Số điện thoại cá nhân thay vì số điện thoại công ty
- Không có địa chỉ văn phòng rõ ràng
- Yêu cầu phỏng vấn tại các địa điểm đáng ngờ như quán cà phê, nhà riêng
Em Phạm Thị D. (23 tuổi, Đà Nẵng) chia sẻ: “Tôi nhận được cuộc gọi từ người tự xưng là nhân viên tuyển dụng của một sàn thương mại điện tử lớn. Khi tôi hỏi về địa chỉ công ty để đến phỏng vấn trực tiếp, họ liên tục từ chối với lý do ‘tuyển dụng online 100%’ và yêu cầu tôi tải ứng dụng Telegram để tiếp tục quy trình ứng tuyển.”
5. Yêu cầu cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc
Một thủ đoạn phổ biến của lừa đảo việc làm qua điện thoại là yêu cầu ứng viên tải và cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc, thường là qua đường link trực tiếp thay vì từ các cửa hàng ứng dụng chính thức như Google Play hay App Store.
Các ứng dụng này có thể:
- Chứa mã độc
- Chứa phần mềm gián điệp
- Thu thập thông tin cá nhân
- Chiếm quyền điều khiển điện thoại
- Đánh cắp thông tin tài khoản ngân hàng, ví điện tử
Theo các báo cáo từ cơ quan chức năng, một trong những thủ đoạn lừa đảo phổ biến là: “Đối tượng chào mời nạn nhân thực hiện ‘việc nhẹ, lương cao’ là: chỉ cần mở link họ gửi, đánh dấu 5 sao vào dịch vụ và đăng, chụp lại màn hình gửi lại cho công ty là hoàn thành công việc và được trả tiền công 15.000 đồng. […] Sau khi đối tượng gửi link chứa mã độc, nạn nhân đăng nhập và bị chiếm quyền điều khiển điện thoại, chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng.”
6. Cơ chế làm việc theo kiểu đa cấp hoặc “nhiệm vụ”
Dấu hiệu cuối cùng của lừa đảo việc làm qua điện thoại là cơ chế làm việc theo kiểu đa cấp hoặc thực hiện “nhiệm vụ” với số tiền tăng dần. Cụ thể, đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu nạn nhân thực hiện các “nhiệm vụ” đơn giản như:
- Đánh giá sản phẩm
- Đặt hàng online
- Thanh toán cho đơn hàng sau đó được hoàn tiền cùng “hoa hồng”
Quy trình lừa đảo thường diễn ra như sau:
- Ban đầu, nạn nhân được hoàn tiền đầy đủ cùng hoa hồng cho các “nhiệm vụ” nhỏ
- Dần dần, giá trị các “nhiệm vụ” tăng lên, yêu cầu nạn nhân bỏ ra số tiền lớn hơn
- Khi tổng số tiền đủ lớn, đối tượng lừa đảo sẽ chặn liên lạc
- Đối tượng đưa ra các lý do từ chối hoàn tiền và chiếm đoạt toàn bộ số tiền
Theo báo cáo từ cơ quan chức năng: “Với một số đơn hàng đầu tiên (khoảng 5-7 đơn), đối tượng để nạn nhân dễ dàng nhận được tiền hoa hồng, mỗi đơn hàng 10%-15%. Đồng thời các đối tượng dẫn dụ nạn nhân ứng tiền hàng để nhận hàng giao cho khách. Do ham lợi nhuận, nạn nhân tiếp tục tham gia với số tiền ứng trước lớn. Khi tổng số tiền ứng ra cho đơn hàng đủ lớn (hàng trăm triệu) thì các đối tượng chặn liên lạc, chiếm đoạt tiền.”
Cách phòng tránh lừa đảo việc làm qua điện thoại
1. Tìm việc qua các kênh chính thống
Để tránh bị lừa đảo, người tìm việc nên sử dụng các kênh tuyển dụng chính thống và uy tín như:
- Website chính thức của công ty
- Các trang tuyển dụng có danh tiếng (VietnamWorks, TopCV, JobsGO…)
- Trung tâm giới thiệu việc làm của nhà trường
- Các tổ chức chính trị, xã hội
2. Xác minh thông tin công ty và người tuyển dụng
Trước khi ứng tuyển vào một vị trí công việc, hãy dành thời gian để xác minh tính hợp pháp của công ty. Bạn có thể:
- Tìm kiếm thông tin công ty trên internet
- Kiểm tra website chính thức của công ty
- Xem xét sự hiện diện của công ty trên các nền tảng mạng xã hội chính thống
- Gọi điện trực tiếp đến số hotline công ty (tìm trên website chính thức)
- Kiểm tra đánh giá và phản hồi về công ty từ cựu nhân viên
3. Không bao giờ đóng phí trước khi được nhận việc
Đây là nguyên tắc quan trọng nhất để tránh bị lừa đảo việc làm. Các công ty tuyển dụng chính thống không yêu cầu ứng viên đóng bất kỳ khoản phí nào để được nhận việc. Nếu bị yêu cầu đóng “phí đào tạo”, “phí hồ sơ”, “phí đặt cọc” hay bất kỳ khoản phí nào khác, đó chắc chắn là lừa đảo.
4. Cẩn trọng với các ứng dụng không rõ nguồn gốc
- Không tải và cài đặt các ứng dụng từ nguồn không rõ ràng
- Chỉ tải ứng dụng từ các cửa hàng ứng dụng chính thức như Google Play và App Store
- Nếu được yêu cầu cài đặt ứng dụng từ link trực tiếp, hãy từ chối và tìm hiểu kỹ về ứng dụng đó trước khi cài đặt
5. Tham khảo ý kiến người có kinh nghiệm
Khi nhận được lời mời làm việc có vẻ quá hấp dẫn, hãy tham khảo ý kiến của:
- Người thân
- Bạn bè
- Người có kinh nghiệm trong lĩnh vực tuyển dụng
Việc chia sẻ thông tin và xin lời khuyên có thể giúp bạn nhận ra những dấu hiệu lừa đảo mà bản thân có thể bỏ qua.
6. Báo cáo cho cơ quan chức năng
Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, hãy báo cáo ngay cho:
- Cơ quan công an gần nhất
- Tổng đài của Cục An toàn thông tin: 1900.0311
- Các nền tảng tuyển dụng nếu phát hiện tin tuyển dụng lừa đảo được đăng trên đó
Trường hợp điển hình và bài học kinh nghiệm
Trường hợp 1: Mất 25 triệu đồng vì tin vào “việc nhẹ lương cao”
Anh N.V.H (32 tuổi, TP.HCM) nhận được cuộc gọi giới thiệu làm cộng tác viên đánh giá sản phẩm online với mức thu nhập 500.000 đồng/ngày. Ban đầu, anh được yêu cầu thực hiện các “nhiệm vụ” nhỏ và nhận được tiền đầy đủ. Sau đó, đối tượng lừa đảo dẫn dụ anh thực hiện “nhiệm vụ” lớn hơn, yêu cầu chuyển 25 triệu đồng để mua hàng, với lời hứa sẽ hoàn tiền cùng hoa hồng 15%. Sau khi chuyển tiền, anh H. không thể liên lạc được với “người quản lý” nữa và nhận ra mình đã bị lừa.
Bài học: Không tin vào các lời hứa “việc nhẹ lương cao” và đặc biệt không bao giờ chuyển tiền cho người lạ với bất kỳ lý do gì.
Trường hợp 2: Mất toàn bộ tiền trong tài khoản vì cài ứng dụng lạ
Chị T.T.L (45 tuổi, Hà Nội) nhận được cuộc gọi giới thiệu công việc làm cộng tác viên cho một sàn thương mại điện tử nổi tiếng. Để bắt đầu công việc, chị được yêu cầu tải một ứng dụng từ link được gửi qua Zalo và đăng nhập bằng thông tin cá nhân. Sau khi cài đặt ứng dụng, toàn bộ 50 triệu đồng trong tài khoản ngân hàng của chị đã bị rút sạch.
Bài học: Không bao giờ cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc và không cung cấp thông tin đăng nhập cá nhân cho người lạ.
Kết luận
Lừa đảo việc làm qua điện thoại đang là vấn nạn nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về tài sản và tinh thần cho nhiều người lao động. Việc nhận biết 6 dấu hiệu lừa đảo:
- Lời hứa “việc nhẹ lương cao” bất thường
- Yêu cầu đóng phí trước khi được nhận việc
- Quy trình tuyển dụng không chuyên nghiệp
- Thông tin công ty mập mờ
- Yêu cầu cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc
- Cơ chế làm việc theo kiểu đa cấp
sẽ giúp bạn tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo.
Hãy luôn nhớ khẩu hiệu: “Việc nhẹ lương cao qua điện thoại – Cảnh giác cao độ” và chia sẻ thông tin này với người thân, bạn bè, đặc biệt là những người đang tìm việc làm – những người thường dễ bị tổn thương trước các chiêu trò lừa đảo việc làm qua điện thoại.
Cuối cùng, khi có nhu cầu tìm việc làm, hãy luôn lựa chọn các kênh tuyển dụng chính thống, xác minh kỹ thông tin công ty và người tuyển dụng để đảm bảo an toàn cho bản thân và tài sản của mình.
