Năm 2025, tấn công lừa đảo trực tuyến tiếp tục hoành hành với nhiều chiêu thức tinh vi hơn nhờ sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ cao. Việc nắm vững các hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến và cách nhận diện kịp thời đã trở thành kỹ năng sống còn trong thời đại số. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết 5 hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến nhất năm 2025, giúp bạn và người thân tránh khỏi những cạm bẫy tinh vi trên không gian mạng Việt Nam. Từ lừa đảo việc làm đến giả mạo dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách thức nhận diện và phòng tránh hiệu quả các thủ đoạn này.
Tổng quan về lừa đảo trực tuyến năm 2025
Năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ chuỗi khối (blockchain), và điện toán lượng tử. Các công nghệ này không chỉ mang lại lợi ích cho người dùng mà còn tạo cơ hội cho kẻ xấu thực hiện hành vi lừa đảo tinh vi hơn. Theo ông Vũ Ngọc Sơn, chuyên gia an ninh mạng, các mã độc ngày nay có khả năng tự nâng cấp, công nghệ Deepfake được cải tiến và các công cụ AI tạo sinh khác giúp kẻ xấu tạo nội dung giả mạo khó lường hơn1.
Google cảnh báo rằng trong tháng đầu năm 2025, người dùng tại Việt Nam đã phải đối mặt với hàng nghìn ứng dụng độc hại, phần lớn tận dụng AI để lừa đảo4. Đặc biệt, thời điểm cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 được xem là “thời điểm vàng” cho hàng loạt chiêu lừa đảo trực tuyến3.
Mặc dù tình trạng lừa đảo trên không gian mạng rất phổ biến, nhưng không phải cảnh báo lừa đảo nào cũng là thật. Thậm chí các đối tượng lừa đảo có thể dùng cảnh báo lừa đảo để dẫn dụ người dùng vào kịch bản lừa đảo mới1. Vì vậy, người dùng luôn cần kiểm chứng thông tin qua các kênh chính thống như trang web của cơ quan công an, ngân hàng, báo chí và truyền hình chính thống.
Hình thức 1: Lừa đảo việc làm “việc nhẹ lương cao”
Đặc điểm nhận dạng lừa đảo việc làm online
Lừa đảo việc làm là một trong những thủ đoạn lừa đảo phổ biến nhất năm 2025, đặc biệt nhắm đến những người đang tìm kiếm công việc từ xa với mức thu nhập hấp dẫn. Đối tượng lừa đảo thường sử dụng các chiêu trò sau:
- Đăng tin tuyển dụng giả trên các trang web tuyển dụng uy tín và mạng xã hội
- Tiến hành các buổi phỏng vấn video chuyên nghiệp
- Giả mạo công ty quốc tế trong lĩnh vực giao dịch tiền điện tử hoặc tiếp thị kỹ thuật số
- Sử dụng hợp đồng và tài liệu giả mạo để tăng độ tin cậy24
Các đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu các khoản phí trả trước, đồng thời lấy cắp thông tin cá nhân của người dùng. Ngoài ra, họ còn lôi kéo nạn nhân tham gia vào các hoạt động rửa tiền hoặc các hành vi phạm pháp khác. Nạn nhân có thể vô tình bị cuốn vào các giao dịch tài chính hoặc chuyển tiền điện tử, dẫn đến các hậu quả pháp lý nghiêm trọng do dính líu đến hoạt động bất hợp pháp2.
Ví dụ thực tế về lừa đảo việc làm
Đầu tháng 1/2025, một người đàn ông ở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đã nhận được lời mời làm cộng tác viên online tại nhà với nhiệm vụ tăng tương tác cho một sàn thương mại điện tử. Tiền hoa hồng sẽ được trả hàng ngày. Thấy công việc đơn giản, lại có thu nhập nên ông đã liên tục chuyển tiền vào số tài khoản được cung cấp để thực hiện “nhiệm vụ mua hàng.” Kết quả, khi đã chuyển đến 1,7 tỷ đồng, ông không rút được tiền gốc và tiền hoa hồng3.
Một trường hợp khác, chị L.T.N (ngụ huyện Hóc Môn, TP.HCM) đã lên mạng tìm kiếm việc làm thêm. Khi thấy một dòng quảng cáo về việc may quần áo tại nhà với mức lương 400.000 đồng/ngày, chị N. lập tức liên lạc với “nhà tuyển dụng”. Họ yêu cầu phải đóng khoản phí 1,5 triệu đồng để nhân viên tới tận nhà hướng dẫn. Sau khi chuyển tiền, chị không nhận được phản hồi và số điện thoại của đối tượng đã bị khóa7.
Cách phòng tránh lừa đảo việc làm
Để tránh trở thành nạn nhân của hình thức lừa đảo việc làm, bạn nên:
- Cẩn trọng với các đề xuất công việc “quá hấp dẫn để thành sự thật”, đặc biệt là lời mời liên quan đến chuyển tiền
- Nhớ rằng nhà tuyển dụng hợp pháp thường không bao giờ yêu cầu thanh toán chi phí trong quá trình tuyển dụng
- Kiểm tra kỹ lưỡng thông tin công ty tuyển dụng trên các kênh chính thức
- Tuyệt đối không chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm trước khi xác minh độ tin cậy của đơn vị tuyển dụng4
Hình thức 2: Giả mạo dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật từ xa
Đặc điểm nhận dạng lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật
Đây là hình thức lừa đảo trực tuyến 2025 phức tạp hơn, nhắm đến cả người cao tuổi lẫn giới trẻ. Đối tượng lừa đảo thường mạo danh nhân viên hỗ trợ kỹ thuật của các công ty, ngân hàng và cơ quan nhà nước. Chúng tạo ra những tình huống khẩn cấp, chẳng hạn như thông báo rằng thiết bị, tài khoản hoặc bảo mật của các nạn nhân đang gặp vấn đề45.
Nhóm đối tượng này sử dụng các ngôn ngữ kỹ thuật một cách rất thuyết phục, kèm theo đó là các trang hỗ trợ giả mạo. Để tăng độ tin cậy, chúng còn sử dụng các thủ đoạn tinh vi như:
- Giả mạo ID người gọi
- Chuẩn bị sẵn các kịch bản đối thoại
- Nhắm vào người cao tuổi bằng cách giả danh các công ty công nghệ quen thuộc
- Tiếp cận giới trẻ thông qua các nền tảng trò chơi25
Mục đích cuối cùng của những kẻ lừa đảo này là dụ dỗ nạn nhân cài đặt phần mềm truy cập từ xa, từ đó chúng có thể kiểm soát thiết bị, truy cập vào dữ liệu cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng, thực hiện các giao dịch trái phép5.
Ví dụ thực tế về lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật
Một trường hợp điển hình là khi nạn nhân nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên kỹ thuật của một công ty công nghệ lớn, thông báo rằng máy tính hoặc thiết bị di động của họ đã bị nhiễm virut hoặc malware. Đối tượng lừa đảo sẽ hướng dẫn nạn nhân cài đặt phần mềm “hỗ trợ kỹ thuật” để khắc phục sự cố.
Sau khi cài đặt phần mềm (thực chất là phần mềm truy cập từ xa), kẻ lừa đảo có thể kiểm soát hoàn toàn thiết bị của nạn nhân, xem mật khẩu, thông tin tài khoản và thực hiện các giao dịch trái phép. Trong nhiều trường hợp, họ còn yêu cầu phí dịch vụ “sửa chữa” được thanh toán qua các hình thức khó truy vết.
Cách phòng tránh lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật
Google đã triển khai nhiều lớp bảo vệ để chủ động phát hiện và ngăn chặn các trang web hoặc quảng cáo hỗ trợ kỹ thuật đáng ngờ5. Các tính năng bảo mật trong Google Message sẽ cảnh báo người dùng khi phát hiện điều gì đó bất thường. Tuy nhiên, người dùng vẫn cần:
- Không bao giờ cấp quyền truy cập từ xa cho các tài khoản lạ
- Nhớ rằng các công ty hợp pháp sẽ không chủ động thực hiện cuộc gọi hỗ trợ kỹ thuật
- Liên hệ trực tiếp với công ty thông qua kênh chính thức nếu nghi ngờ có vấn đề
- Tăng cường bảo mật với tính năng xác minh hai bước, khóa truy cập hoặc trình quản lý mật khẩu45
Hình thức 3: Lừa đảo đầu tư tiền ảo
Đặc điểm nhận dạng lừa đảo đầu tư tiền ảo
Trong bối cảnh công nghệ blockchain và tiền số phát triển mạnh mẽ năm 2025, các đối tượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân về lĩnh vực này để thực hiện hành vi lừa đảo. Đặc điểm nhận dạng của thủ đoạn lừa đảo phổ biến này bao gồm:
- Lập các tài khoản mạng xã hội ảo, giả danh doanh nhân thành đạt
- Khoe hình ảnh về sự giàu có để tạo lòng tin với nạn nhân
- Dụ dỗ nạn nhân tải ứng dụng đầu tư tiền ảo với lời hứa hẹn lợi nhuận cao trong thời gian ngắn
- Tạo các trang web đầu tư tiền ảo giả mạo, thường đăng ký tên miền ở nước ngoài để tránh bị phát hiện8
Để tạo lòng tin, các đối tượng thường phân nhóm quản trị, nhóm phát triển thị trường và chia sẻ lợi nhuận “khủng” để tuyển chọn cộng tác viên kêu gọi người chơi nạp tiền. Chúng tạo các nhóm kín “đào kim cương”, “tài liệu bitminer”, “tiêu dùng thông minh”; chia sẻ các tài liệu và cài đặt tài khoản giả lập cho cộng tác viên để lừa người chơi8.
Ví dụ thực tế về lừa đảo đầu tư tiền ảo
Một vụ lừa đảo tiền ảo đáng chú ý tại Đồng Nai là trường hợp Trần Minh Quang cùng đồng bọn lập trang web “Bitminer”, phát hành đồng tiền ảo “Bincoin”. Để tạo sự tin cậy, Quang đăng ký tên miền ở Singapore, định vị công ty trên Google Maps tại Dubai để đánh lừa người đầu tư. Kết quả, hơn 200 nạn nhân đã sập bẫy, mất số tiền lên đến hàng tỷ đồng8.
Một ví dụ khác là các đối tượng lập các tài khoản Facebook ảo, giả danh doanh nhân thành đạt. Sau khi làm quen, các đối tượng dụ dỗ bị hại tải ứng dụng “UNISAT”, tham gia đầu tư đồng tiền điện tử Bitcoin với mức tối thiểu tám triệu đồng để hưởng lợi nhuận cao trong thời gian ngắn8.
Cách phòng tránh lừa đảo đầu tư tiền ảo
Để tránh trở thành nạn nhân của lừa đảo đầu tư tiền ảo, bạn nên:
- Nghiên cứu kỹ về công nghệ blockchain và tiền điện tử trước khi đầu tư
- Kiểm tra tính hợp pháp của nền tảng đầu tư thông qua các nguồn chính thống
- Cảnh giác với các lời hứa lợi nhuận cao bất thường trong thời gian ngắn
- Tìm hiểu kỹ về người giới thiệu đầu tư, đặc biệt là những người mới quen trên mạng
- Không gửi tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân cho các dự án không rõ nguồn gốc
- Tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tài chính và các kênh truyền thông chính thống trước khi đầu tư số tiền lớn
Hình thức 4: Lừa đảo giả danh công an và cơ quan chức năng
Đặc điểm nhận dạng lừa đảo giả danh công an
Lừa đảo giả danh công an và cơ quan chức năng là chiêu trò lừa đảo qua điện thoại phổ biến hiện nay, mặc dù đã được cảnh báo nhiều lần nhưng vẫn không ít người bị sập bẫy. Các đối tượng thường:
- Giả danh cán bộ thuộc Bộ Công an và Viện kiểm sát nhân dân
- Thông báo đang tiến hành điều tra các vụ án hình sự
- Làm giả các Lệnh bắt tạm giam và Quyết định tạm giữ, niêm phong tài sản
- Yêu cầu nạn nhân phải chuyển tiền vào tài khoản hoặc cung cấp thông tin về tài khoản ngân hàng, mã OTP chuyển tiền6
Ngoài ra, các đối tượng còn có thể giả danh làm Cảnh sát giao thông yêu cầu người dân nộp phạt nguội hoặc giả danh Công an hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng VNeID giả6. Đây là những thủ đoạn lừa đảo trực tuyến đã được cảnh báo nhiều lần nhưng vẫn có nhiều người mắc bẫy.
Ví dụ thực tế về lừa đảo giả danh công an
Một trường hợp điển hình là khi nạn nhân nhận được cuộc gọi từ người tự xưng là cán bộ công an, thông báo họ liên quan đến một vụ án đang được điều tra. Các đối tượng lừa đảo sẽ gửi các văn bản giả mạo như lệnh bắt, quyết định khởi tố để gây áp lực và tạo sự sợ hãi.
Do quá hoang mang và lo sợ việc bị bắt giữ, nạn nhân thường làm theo yêu cầu của đối tượng lừa đảo như chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin nhạy cảm. Sau khi nhận được tiền, các đối tượng lập tức chiếm đoạt và xóa thông tin liên hệ6.
Cách phòng tránh lừa đảo giả danh công an
Để phòng tránh lừa đảo online từ kẻ giả danh công an, bạn cần:
- Nhớ rằng cơ quan công an, viện kiểm sát không làm việc, không thông báo qua điện thoại về các vụ án hình sự
- Không chuyển tiền khi có người gọi điện tự xưng là cán bộ công an, viện kiểm sát
- Không cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản, mã OTP… qua điện thoại
- Khi nhận được cuộc gọi đáng ngờ, hãy liên hệ trực tiếp với cơ quan công an địa phương để xác minh
- Tuyệt đối không cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc khi có người yêu cầu
- Chia sẻ kiến thức về các hình thức lừa đảo với người thân, đặc biệt là người cao tuổi
Hình thức 5: Lừa đảo qua tin nhắn và ứng dụng độc hại
Đặc điểm nhận dạng lừa đảo qua tin nhắn và ứng dụng
Trong năm 2025, Google cảnh báo người dùng tại Việt Nam đối mặt hàng nghìn ứng dụng độc hại, phần lớn tận dụng AI để lừa đảo4. Nhận diện lừa đảo mạng qua tin nhắn và ứng dụng thường có các đặc điểm:
- Gửi tin nhắn hoặc email giả mạo từ các tổ chức uy tín như ngân hàng, cơ quan nhà nước
- Yêu cầu cài đặt ứng dụng từ nguồn không chính thống với lý do cập nhật bảo mật
- Tạo cảm giác khẩn cấp, yêu cầu người dùng hành động ngay lập tức
- Chứa các liên kết độc hại dẫn đến trang web giả mạo hoặc trang tải ứng dụng độc hại
- Ứng dụng độc hại thường yêu cầu quyền truy cập vượt quá nhu cầu thực tế
Các ứng dụng độc hại này sau khi được cài đặt có thể thu thập thông tin cá nhân, mật khẩu, thực hiện giao dịch trái phép, hoặc thậm chí mã hóa dữ liệu và đòi tiền chuộc.
Ví dụ thực tế về lừa đảo qua ứng dụng
Một ví dụ điển hình là khi nạn nhân nhận được tin nhắn SMS hoặc email thông báo tài khoản ngân hàng có vấn đề cần xác minh. Tin nhắn chứa đường link dẫn đến trang web giả mạo có giao diện giống hệt trang web của ngân hàng. Sau khi nhập thông tin đăng nhập, nạn nhân được yêu cầu cài đặt ứng dụng “bảo mật” để hoàn tất quá trình xác minh.
Ứng dụng này thực chất là phần mềm độc hại có khả năng thu thập thông tin, thậm chí có thể chặn và chuyển hướng tin nhắn OTP từ ngân hàng. Kết quả là tài khoản của nạn nhân bị chiếm quyền kiểm soát và tiền bị chuyển đi.
Cách phòng tránh lừa đảo qua ứng dụng
Để phòng tránh hình thức lừa đảo này, bạn nên:
- Chỉ tải ứng dụng từ các nguồn chính thức như Google Play Store hoặc App Store
- Kiểm tra kỹ đánh giá, số lượt tải và thông tin nhà phát triển trước khi cài đặt
- Xem xét kỹ các quyền truy cập mà ứng dụng yêu cầu, từ chối những quyền không cần thiết
- Không click vào các liên kết trong email hoặc tin nhắn đáng ngờ
- Cài đặt phần mềm bảo mật uy tín trên thiết bị di động
- Cập nhật thường xuyên hệ điều hành và các ứng dụng để vá lỗi bảo mật
- Kiểm tra địa chỉ website khi truy cập vào trang web ngân hàng hoặc dịch vụ tài chính
Danh sách kiểm tra nhận diện lừa đảo trực tuyến
Để giúp bạn nhận diện các hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến năm 2025, dưới đây là danh sách kiểm tra đơn giản:
- Lời mời quá hấp dẫn: Các đề nghị “quá tốt để thành sự thật” thường là dấu hiệu của lừa đảo.
- Yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin nhạy cảm: Các tổ chức chính thống hiếm khi yêu cầu điều này qua email hoặc tin nhắn.
- Tạo cảm giác khẩn cấp: Đối tượng lừa đảo thường tạo áp lực buộc bạn phải hành động ngay lập tức.
- Liên kết hoặc tệp đính kèm đáng ngờ: Kiểm tra kỹ URL trước khi nhấp vào hoặc tải xuống.
- Lời chào không chính thức hoặc sai chính tả: Các email chính thống thường không có lỗi chính tả hoặc ngữ pháp.
- Yêu cầu phí trả trước: Các công việc hoặc dịch vụ hợp pháp hiếm khi yêu cầu thanh toán trước.
- Yêu cầu truy cập từ xa: Cảnh giác với bất kỳ ai yêu cầu truy cập vào thiết bị của bạn.
- Thiếu thông tin liên hệ chính thống: Các công ty hợp pháp luôn cung cấp địa chỉ vật lý và số điện thoại.
- Đầu tư với lợi nhuận bảo đảm: Không có khoản đầu tư nào đảm bảo lợi nhuận chắc chắn.
- Người liên hệ mới yêu cầu tiền hoặc thông tin cá nhân: Cực kỳ cảnh giác với những người mới quen trên mạng.
Hành động khi phát hiện lừa đảo
Các bước cần thực hiện ngay
Khi phát hiện hoặc nghi ngờ bị lừa đảo trực tuyến, bạn cần thực hiện ngay các bước sau:
- Ngắt kết nối internet: Để ngăn chặn truy cập từ xa vào thiết bị của bạn.
- Thay đổi mật khẩu: Đổi mật khẩu cho tất cả các tài khoản quan trọng từ một thiết bị an toàn khác.
- Liên hệ ngân hàng: Nếu đã cung cấp thông tin tài khoản hoặc thẻ tín dụng, hãy thông báo ngay cho ngân hàng.
- Cập nhật và quét virút: Cập nhật phần mềm bảo mật và quét thiết bị để phát hiện phần mềm độc hại.
- Thu thập bằng chứng: Lưu lại tất cả thông tin liên quan đến vụ lừa đảo như tin nhắn, email, số điện thoại.
Cách báo cáo với cơ quan chức năng
Để giúp cơ quan chức năng ngăn chặn các đối tượng lừa đảo, bạn nên:
- Báo cáo với Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) – Bộ Công an.
- Liên hệ công an địa phương để trình báo vụ việc nếu bị thiệt hại tài sản.
- Báo cáo với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia hoặc các công ty an ninh mạng uy tín.
- Thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ như ngân hàng, nhà mạng, nền tảng mạng xã hội nơi xảy ra lừa đảo.
- Cảnh báo với cộng đồng để giúp những người khác tránh trở thành nạn nhân.
Theo ông Vũ Ngọc Sơn, theo khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, trong các hành vi bị nghiêm cấm có hành vi sử dụng không gian mạng để phát tán thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân. Vì vậy mọi người cần hết sức lưu ý, nâng cao hiểu biết pháp luật, tránh các hành vi tiếp tay hoặc trực tiếp sử dụng không gian mạng để đưa thông tin sai sự thật1.
Hành động chủ động để bảo vệ bản thân
Bạn có thể thực hiện các hành động sau để chủ động bảo vệ bản thân khỏi các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến:
- Cài đặt ứng dụng phòng, chống lừa đảo như nTrust để lọc và ngăn chặn các số điện thoại lừa đảo, website độc hại1.
- Theo dõi các cảnh báo từ Hiệp hội An ninh mạng quốc gia hoặc các công ty an ninh mạng uy tín1.
- Tham gia các khóa học nâng cao nhận thức về an ninh mạng.
- Chia sẻ kiến thức về lừa đảo với gia đình và bạn bè, đặc biệt là người cao tuổi.
- Kiểm tra thông tin qua các kênh chính thống như trang web của cơ quan công an, ngân hàng, báo chí, truyền hình chính thống1.
Kết luận
Năm 2025, tấn công lừa đảo trực tuyến tiếp tục hoành hành với nhiều chiêu thức tinh vi hơn nhờ sự phát triển của công nghệ AI và các công nghệ mới. Năm hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến nhất bao gồm lừa đảo việc làm, giả mạo dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật từ xa, lừa đảo đầu tư tiền ảo, giả danh công an và các cơ quan chức năng, và lừa đảo qua tin nhắn và ứng dụng độc hại.
Để bảo vệ bản thân, người dùng cần nâng cao cảnh giác, không chia sẻ thông tin cá nhân với những người không quen biết, xác minh kỹ lưỡng bất kỳ cuộc gọi hay trao đổi nào liên quan đến chuyển tiền, và sử dụng các công cụ bảo mật để lọc và ngăn chặn các mối đe dọa.
Khẩu hiệu “Lừa đảo trực tuyến luôn đổi mới – Nhận diện đúng là bảo vệ tốt nhất” là lời nhắc nhở quan trọng cho tất cả chúng ta trong thời đại số. Hãy luôn cập nhật kiến thức về các thủ đoạn lừa đảo mới và chia sẻ thông tin với người thân để cùng nhau xây dựng một cộng đồng mạng an toàn hơn.
