An ninh mạng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ 2025: Giải pháp chi phí thấp hiệu quả cao

Trong kỷ nguyên số hóa, doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) ngày càng phụ thuộc vào công nghệ để vận hành và phát triển. Tuy nhiên, sự gia tăng của các hoạt động trực tuyến cũng đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp này phải đối mặt với những rủi ro an ninh mạng ngày càng lớn. Năm 2025 được dự báo sẽ chứng kiến sự phức tạp hóa của các mối đe dọa mạng, khiến việc bảo vệ tài sản số trở thành một ưu tiên hàng đầu cho DNNVV tại Việt Nam ¹. Bài viết này nhằm mục đích cung cấp một cái nhìn tổng quan về tình hình an ninh mạng năm 2025, đồng thời đưa ra các giải pháp chi phí thấp nhưng hiệu quả cao để giúp DNNVV xây dựng một hệ thống phòng thủ vững chắc. Việc bảo vệ doanh nghiệp từ bên trong, đảm bảo an ninh mạng, chính là nền tảng cho sự phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay.

Bức tranh an ninh mạng 2025: Những mối đe dọa không thể bỏ qua cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Tình hình an ninh mạng năm 2025 được dự đoán sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, với sự xuất hiện của nhiều mối đe dọa mới và sự tinh vi hơn trong các hình thức tấn công ³. Các chuyên gia nhận định rằng tội phạm mạng sẽ tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các cuộc tấn công tinh vi hơn, đặc biệt là thông qua việc tạo ra các nội dung giả mạo như giọng nói và video (deepfake) nhằm lừa đảo hay thậm chí là xâm nhập hệ thống ⁴. Bên cạnh đó, các thiết bị IoT và hệ thống Blockchain dự kiến sẽ trở thành mục tiêu chính của các cuộc tấn công, do những lỗ hổng bảo mật chưa được khắc phục triệt để ⁴. Các tác nhân AI, với khả năng lý luận và hoạt động độc lập, có thể được khai thác để thực hiện các hành động độc hại, đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn cảnh giác và có biện pháp phòng ngừa phù hợp ⁶.

Các mối đe dọa an ninh mạng nổi bật trong năm 2025 bao gồm sự trỗi dậy của ransomware, tấn công giả mạo và lừa đảo trực tuyến, lợi dụng trí tuệ nhân tạo (AI), các cuộc tấn công vào IoT và lỗ hổng bảo mật trong điện toán đám mây ¹. Ransomware tiếp tục là mối đe dọa đáng lo ngại, khi các nhóm tin tặc ngày càng tinh vi hơn trong việc mã hóa dữ liệu và đòi tiền chuộc, nhắm vào cả doanh nghiệp, tổ chức chính phủ, hệ thống y tế và cơ sở hạ tầng quan trọng. Tội phạm mạng đang tận dụng AI để tăng cường độ chính xác và quy mô của ransomware, khiến việc phát hiện và ngăn chặn trở nên khó khăn hơn bao giờ hết ¹. Kỹ thuật tấn công giả mạo (phishing) ngày càng tinh vi hơn với việc kẻ xấu lợi dụng deepfake, AI và các công cụ tự động hóa để tạo ra các chiến dịch lừa đảo thuyết phục hơn qua email, trang web và tin nhắn độc hại ¹. AI không chỉ được dùng để phòng thủ mà còn trở thành vũ khí nguy hiểm, giúp phần mềm độc hại tự động thay đổi hành vi, tránh bị phát hiện và khai thác lỗ hổng chính xác hơn. AI còn hỗ trợ tin tặc phân tích dữ liệu đánh cắp, tối ưu hóa tấn công APT và tự động hóa các chiến dịch lừa đảo lớn ¹. Sự gia tăng của thiết bị IoT mang đến nguy cơ tấn công vào hệ thống này do nhiều thiết bị không có đủ bảo mật mạnh mẽ ¹. Dữ liệu trên đám mây nếu không được bảo vệ đúng cách có thể bị tấn công, đánh cắp hoặc phá hoại ¹.

Theo thống kê, trong 12 tháng qua, một tỷ lệ đáng kể các DNNVV tại Việt Nam đã trải qua ít nhất một sự cố an ninh mạng ⁷. Điều này cho thấy rằng các doanh nghiệp nhỏ không hề miễn nhiễm với các mối đe dọa trên không gian mạng. Trong năm 2024, Việt Nam đã ghi nhận hàng trăm nghìn vụ tấn công mạng nhắm vào các cơ quan và doanh nghiệp, bao gồm cả các tổ chức lớn như VNDirect, PVOIL và Vietnam Post ⁸. Các cuộc tấn công ransomware cũng diễn ra với tần suất đáng lo ngại, gây ra những thiệt hại không nhỏ cho các doanh nghiệp ¹.

Bảng: Các mối đe dọa an ninh mạng phổ biến năm 2025 đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ

Hạng mục mối đe dọa	Mô tả	Tác động tiềm ẩn đến DNNVV	Snippets liên quan
Ransomware	Mã độc tống tiền mã hóa dữ liệu và đòi tiền chuộc, ngày càng tinh vi nhờ AI.	Mất dữ liệu quan trọng, gián đoạn hoạt động kinh doanh, tổn thất tài chính.	1, 1, 10, 4
Phishing	Tấn công lừa đảo trực tuyến sử dụng email, trang web, tin nhắn giả mạo, ngày càng khó phát hiện với deepfake và AI.	Đánh cắp thông tin đăng nhập, dữ liệu cá nhân, thông tin tài chính, lây nhiễm mã độc.	1, 1, 2, 4
Tấn công dựa trên AI	Sử dụng AI để tạo ra mã độc tự động thay đổi hành vi, khai thác lỗ hổng chính xác và tối ưu hóa các cuộc tấn công.	Vượt qua các biện pháp bảo mật truyền thống, xâm nhập hệ thống sâu hơn, khó bị phát hiện.	1, 1, 2, 3, 4
Tấn công vào IoT	Khai thác lỗ hổng bảo mật của các thiết bị IoT kết nối mạng (camera, thiết bị thông minh, v.v.).	Xâm nhập vào mạng doanh nghiệp, kiểm soát thiết bị, gián đoạn hoạt động, đánh cắp dữ liệu.	1, 1, 4
Lỗ hổng đám mây	Tấn công vào dữ liệu và hệ thống lưu trữ trên nền tảng đám mây do cấu hình sai hoặc bảo mật yếu kém.	Đánh cắp dữ liệu nhạy cảm, phá hoại hệ thống, gây tổn thất nghiêm trọng.	1, 1, 4

Sự gia tăng về số lượng và độ tinh vi của các cuộc tấn công mạng cho thấy rằng DNNVV cần phải nhận thức rõ ràng về những mối đe dọa này và chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Việc lơ là hoặc thiếu hiểu biết về an ninh mạng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.

“Kim chỉ nam” từ Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia, được phê duyệt theo Quyết định số 964/QĐ-TTg ngày 10 tháng 8 năm 2022, đóng vai trò là định hướng chiến lược cho công tác bảo vệ không gian mạng của Việt Nam đến năm 2025, với tầm nhìn đến năm 2030 ¹². Mặc dù chiến lược này tập trung chủ yếu vào các mục tiêu quốc gia và bảo vệ các hệ thống thông tin quan trọng, nhưng những nguyên tắc và khuyến nghị của nó vẫn có giá trị và cần thiết cho các doanh nghiệp, bao gồm cả DNNVV.

Một trong những mục tiêu cụ thể của chiến lược đến năm 2025 là đảm bảo mỗi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước có một bộ phận được giao nhiệm vụ làm đầu mối, chịu trách nhiệm về công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp khác có một đơn vị tương tự ¹³. Điều này cho thấy sự quan tâm của Chính phủ trong việc nâng cao năng lực bảo mật cho toàn bộ hệ thống, bao gồm cả khu vực kinh tế tư nhân mà DNNVV đóng vai trò chủ chốt.

Chiến lược cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ hạ tầng số, nền tảng số, dữ liệu số và cơ sở hạ tầng không gian mạng quốc gia ¹³. Đối với DNNVV, điều này có nghĩa là cần tập trung vào việc “bảo vệ dữ liệu doanh nghiệp”, bao gồm thông tin khách hàng, dữ liệu tài chính, bí mật kinh doanh và các tài sản trí tuệ khác. Việc bảo vệ dữ liệu không chỉ giúp doanh nghiệp tránh khỏi những tổn thất tài chính và pháp lý mà còn duy trì được uy tín và lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Một khuyến nghị quan trọng khác từ chiến lược là kinh phí bảo đảm an toàn, an ninh mạng đạt tối thiểu 10% kinh phí chi cho khoa học công nghệ, chuyển đổi số, ứng dụng CNTT ¹³. Mặc dù đây là một mục tiêu có thể khó khăn đối với một số DNNVV có nguồn lực hạn chế, nhưng nó cho thấy mức độ quan trọng mà nhà nước đặt ra cho vấn đề an ninh mạng và là một định hướng để các doanh nghiệp cân nhắc khi lập kế hoạch ngân sách.

Bảng: Khuyến nghị từ Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Khuyến nghị từ Chiến lược	Giải thích và áp dụng cho DNNVV	Snippets liên quan
Thiết lập bộ phận chịu trách nhiệm về an toàn thông tin	Dù quy mô nhỏ, DNNVV nên giao cho một nhân viên hoặc thuê ngoài một chuyên gia để quản lý và ứng phó với các vấn đề an ninh mạng.	13, 13
Ưu tiên bảo vệ hệ thống thông tin, dữ liệu số	DNNVV cần tập trung vào việc bảo vệ dữ liệu khách hàng, thông tin tài chính và các tài sản số quan trọng khác của doanh nghiệp.	13, 58, 59
Phân bổ tối thiểu 10% ngân sách CNTT cho an ninh mạng	DNNVV nên xem xét và lập kế hoạch tài chính để đầu tư vào các giải pháp và dịch vụ an ninh mạng, hướng tới mục tiêu tối thiểu này.	13
Nâng cao nhận thức và kỹ năng về an toàn thông tin	DNNVV cần tổ chức các buổi đào tạo, hướng dẫn cho nhân viên về các mối đe dọa mạng và cách phòng tránh.	13

Mặc dù Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia không có những quy định chi tiết dành riêng cho DNNVV, nhưng tinh thần chung và các mục tiêu mà nó đề ra hoàn toàn phù hợp và cần thiết cho các doanh nghiệp này. Việc chủ động áp dụng các khuyến nghị từ chiến lược sẽ giúp DNNVV nâng cao khả năng tự bảo vệ mình trong môi trường không gian mạng đầy thách thức.

Xây dựng “pháo đài” an ninh: Thiết lập bộ phận an ninh mạng hiệu quả với chi phí tối ưu

Để thực hiện khuyến nghị từ Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia về việc có bộ phận hoặc nhân sự chịu trách nhiệm về an toàn thông tin, DNNVV cần tìm ra những giải pháp phù hợp với nguồn lực của mình. Việc xây dựng một “pháo đài” an ninh mạng không nhất thiết đòi hỏi một đội ngũ chuyên gia lớn và tốn kém. Dưới đây là một số cách tiếp cận hiệu quả và tiết kiệm chi phí:

• Phân công trách nhiệm cho nhân viên hiện có: Đối với các DNNVV có quy mô nhỏ, một giải pháp khả thi là phân công trách nhiệm an ninh mạng cho một nhân viên hiện có có kiến thức về công nghệ thông tin hoặc có sự quan tâm đến lĩnh vực này ¹⁵. Nhân viên này có thể được đào tạo thêm về các nguyên tắc cơ bản và các biện pháp phòng ngừa an ninh mạng. Việc chỉ định một người chịu trách nhiệm chính sẽ giúp đảm bảo rằng các vấn đề an ninh mạng được theo dõi và xử lý một cách có hệ thống.
• Thuê ngoài dịch vụ an ninh mạng (Outsourcing): Một lựa chọn khác cho DNNVV là thuê ngoài dịch vụ an ninh mạng từ các công ty chuyên nghiệp ¹⁶. Các công ty này có đội ngũ chuyên gia với kiến thức và kinh nghiệm sâu rộng về an ninh mạng, có thể cung cấp các dịch vụ giám sát, tư vấn, đánh giá rủi ro và ứng phó sự cố với chi phí linh hoạt, phù hợp với ngân sách của DNNVV. Việc thuê ngoài giúp DNNVV tiếp cận được chuyên môn cao mà không cần phải đầu tư vào việc tuyển dụng và đào tạo một đội ngũ nội bộ.
• Kết hợp cả hai phương pháp: Một số DNNVV có thể lựa chọn kết hợp cả hai phương pháp trên, vừa phân công trách nhiệm cho một nhân viên nội bộ, vừa sử dụng dịch vụ tư vấn hoặc hỗ trợ từ bên ngoài khi cần thiết ¹⁵. Điều này giúp doanh nghiệp vừa có người giám sát và thực hiện các biện pháp an ninh mạng hàng ngày, vừa có thể tiếp cận sự hỗ trợ chuyên nghiệp cho các vấn đề phức tạp hơn.

Dù lựa chọn phương pháp nào, việc thiết lập một đầu mối chịu trách nhiệm về an ninh mạng là bước đầu tiên quan trọng để “bảo vệ dữ liệu doanh nghiệp”. Người này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng và thực thi các chính sách bảo mật, nâng cao nhận thức cho nhân viên và ứng phó với các sự cố an ninh mạng có thể xảy ra.

“Bài toán” ngân sách an ninh mạng: Phân bổ tối thiểu 10% cho công nghệ

Việc phân bổ ngân sách cho an ninh mạng, đảm bảo tối thiểu 10% kinh phí chi cho công nghệ được dành cho mục đích này theo khuyến nghị của Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia ¹³, là một yếu tố quan trọng để DNNVV có thể xây dựng một hệ thống phòng thủ hiệu quả. Mặc dù có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng ngay lập tức tỷ lệ này, nhưng việc hướng tới mục tiêu này và phân bổ ngân sách một cách thông minh sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp.

Để phân bổ ngân sách an ninh mạng một cách hiệu quả, DNNVV có thể thực hiện theo các bước sau:

• Xác định các tài sản thông tin quan trọng: Bước đầu tiên là xác định những dữ liệu và hệ thống nào là quan trọng nhất đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ⁷. Đây có thể là thông tin khách hàng, dữ liệu tài chính, bí mật kinh doanh, v.v. Việc xác định rõ các tài sản cần bảo vệ sẽ giúp doanh nghiệp ưu tiên các khoản đầu tư an ninh mạng.
• Ưu tiên các biện pháp phòng ngừa cơ bản: Thay vì tập trung vào các giải pháp công nghệ phức tạp và đắt tiền, DNNVV nên ưu tiên các biện pháp phòng ngừa cơ bản nhưng hiệu quả, chẳng hạn như nâng cao nhận thức cho nhân viên, sử dụng mật khẩu mạnh, kích hoạt xác thực đa yếu tố (MFA) và thực hiện sao lưu dữ liệu thường xuyên ¹. Những biện pháp này thường có chi phí thấp nhưng lại có tác động lớn đến việc giảm thiểu nguy cơ tấn công.
• Tận dụng các công cụ và dịch vụ miễn phí hoặc chi phí thấp: Có nhiều phần mềm và dịch vụ an ninh mạng miễn phí hoặc có chi phí hợp lý mà DNNVV có thể sử dụng để bảo vệ hệ thống của mình ⁷. Ví dụ, các phần mềm diệt virus miễn phí, tường lửa tích hợp trong hệ điều hành, các trình quản lý mật khẩu và các công cụ quét lỗ hổng bảo mật miễn phí có thể giúp DNNVV nâng cao đáng kể mức độ an ninh mạng mà không tốn nhiều chi phí.
• Cân nhắc sử dụng dịch vụ bảo mật đám mây: Đối với các DNNVV đang sử dụng dịch vụ điện toán đám mây, việc tận dụng các tính năng bảo mật được cung cấp bởi nhà cung cấp dịch vụ có thể là một giải pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí ³⁶. Nhiều nhà cung cấp dịch vụ đám mây cung cấp các gói bảo mật tích hợp hoặc các dịch vụ bổ sung với chi phí hợp lý, giúp DNNVV bảo vệ dữ liệu và ứng dụng của mình trên nền tảng đám mây.

Việc đầu tư vào “an ninh mạng doanh nghiệp vừa và nhỏ” không chỉ là một chi phí mà còn là một sự đầu tư vào sự an toàn và bền vững của doanh nghiệp trong tương lai ⁷. Những thiệt hại do một cuộc tấn công mạng gây ra có thể lớn hơn rất nhiều so với chi phí đầu tư vào các biện pháp phòng ngừa.

Kiến tạo văn hóa an ninh mạng: “Tấm khiên” vững chắc từ bên trong

Xây dựng một văn hóa an ninh mạng mạnh mẽ trong doanh nghiệp là một yếu tố then chốt để bảo vệ DNNVV khỏi các mối đe dọa trên không gian mạng. Văn hóa an ninh mạng đề cập đến thái độ, nhận thức và hành vi của nhân viên đối với vấn đề an toàn thông tin. Một văn hóa an ninh mạng tích cực sẽ giúp nhân viên trở thành “tấm khiên” vững chắc từ bên trong, giảm thiểu nguy cơ bị tấn công do lỗi của con người.

Để kiến tạo một văn hóa an ninh mạng hiệu quả, DNNVV có thể thực hiện các bước sau:

• Truyền đạt tầm quan trọng của an ninh mạng: Lãnh đạo doanh nghiệp cần thể hiện sự cam kết và truyền đạt một cách rõ ràng tầm quan trọng của an ninh mạng đối với toàn bộ nhân viên ³⁰. Điều này giúp nhân viên hiểu rằng an ninh mạng không chỉ là trách nhiệm của bộ phận IT mà là của tất cả mọi người.
• Đánh giá nhận thức và thái độ của nhân viên: Doanh nghiệp cần đánh giá mức độ hiểu biết, niềm tin và thái độ của nhân viên đối với vấn đề an ninh mạng để có thể xây dựng các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức phù hợp ³⁰.
• Thiết lập các chính sách và quy trình an ninh mạng rõ ràng: Doanh nghiệp cần xây dựng và phổ biến các chính sách và quy trình an ninh mạng một cách rõ ràng, dễ hiểu và dễ thực hiện ²³. Các chính sách này nên bao gồm các quy định về việc sử dụng mật khẩu, xử lý thông tin nhạy cảm, sử dụng internet và email an toàn, v.v.
• Tổ chức đào tạo và nâng cao nhận thức thường xuyên: Doanh nghiệp cần tổ chức các buổi đào tạo, hội thảo hoặc các hoạt động khác để nâng cao nhận thức cho nhân viên về các mối đe dọa an ninh mạng phổ biến và cách phòng tránh ⁷. Các chương trình đào tạo nên được thiết kế một cách hấp dẫn, dễ hiểu và phù hợp với đối tượng không có kiến thức chuyên sâu.
• Khuyến khích báo cáo các sự cố và hành vi đáng ngờ: Doanh nghiệp cần tạo ra một môi trường tin cậy, khuyến khích nhân viên báo cáo bất kỳ sự cố an ninh mạng hoặc hành vi đáng ngờ nào mà họ phát hiện được mà không sợ bị khiển trách ²⁴.
• Dẫn dắt bằng gương: Lãnh đạo và quản lý các cấp cần tuân thủ nghiêm ngặt các chính sách và quy trình an ninh mạng, làm gương cho nhân viên ⁴¹.
• Thường xuyên nhắc nhở và củng cố: Doanh nghiệp cần thường xuyên nhắc nhở nhân viên về tầm quan trọng của an ninh mạng và củng cố các kiến thức đã được đào tạo thông qua các kênh truyền thông nội bộ.

Việc xây dựng một văn hóa an ninh mạng mạnh mẽ sẽ giúp DNNVV tạo ra một “tấm khiên” vững chắc từ bên trong, giảm thiểu đáng kể nguy cơ bị tấn công và bảo vệ “dữ liệu doanh nghiệp” một cách hiệu quả.

Nâng cao “sức đề kháng”: Đào tạo nhân viên an ninh mạng một cách dễ hiểu

“Đào tạo nhân viên an ninh mạng” là một trong những biện pháp quan trọng nhất để nâng cao “sức đề kháng” của DNNVV trước các mối đe dọa trên không gian mạng ¹. Nhân viên là tuyến phòng thủ đầu tiên của doanh nghiệp, và việc trang bị cho họ những kiến thức và kỹ năng cần thiết sẽ giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ bị tấn công do lỗi của con người.

Dưới đây là một số phương pháp đào tạo nhân viên an ninh mạng hiệu quả và dễ hiểu mà DNNVV có thể áp dụng:

• Tổ chức các buổi đào tạo ngắn gọn và thường xuyên: Thay vì các buổi đào tạo dài và phức tạp, DNNVV nên tổ chức các buổi đào tạo ngắn gọn, tập trung vào các chủ đề cụ thể và được thực hiện thường xuyên ¹. Mỗi buổi đào tạo có thể tập trung vào một chủ đề như nhận diện email lừa đảo, cách tạo mật khẩu mạnh, hoặc các nguyên tắc sử dụng internet an toàn.
• Sử dụng các ví dụ thực tế và tình huống cụ thể: Để giúp nhân viên dễ hiểu và ghi nhớ, các chương trình đào tạo nên sử dụng các ví dụ thực tế và các tình huống cụ thể mà họ có thể gặp phải trong công việc hàng ngày ¹⁵. Điều này giúp nhân viên hình dung rõ hơn về các mối đe dọa và cách ứng phó.
• Tận dụng các nền tảng đào tạo trực tuyến: Có nhiều nền tảng đào tạo trực tuyến cung cấp các khóa học về an ninh mạng được thiết kế đặc biệt cho người dùng không chuyên ⁴⁶. Các nền tảng này thường có giao diện thân thiện, nội dung hấp dẫn và chi phí phù hợp với ngân sách của DNNVV.
• Thực hiện các bài kiểm tra và đánh giá: Sau mỗi buổi đào tạo, DNNVV nên thực hiện các bài kiểm tra hoặc đánh giá để kiểm tra mức độ hiểu biết của nhân viên và xác định những lĩnh vực cần được củng cố thêm ³².
• Mô phỏng các cuộc tấn công (Simulated Phishing): Một phương pháp hiệu quả để nâng cao nhận thức về tấn công phishing là mô phỏng các cuộc tấn công thực tế và gửi các email giả mạo đến nhân viên ⁴⁷. Điều này giúp nhân viên rèn luyện kỹ năng nhận diện email lừa đảo trong môi trường an toàn và nhận được phản hồi ngay lập tức nếu họ mắc lỗi.

Các chủ đề đào tạo quan trọng mà DNNVV nên tập trung bao gồm cách nhận diện email lừa đảo và các kỹ thuật tấn công xã hội khác, cách tạo và quản lý mật khẩu mạnh, các thói quen duyệt web an toàn, cách xử lý thông tin nhạy cảm và cách báo cáo các hoạt động đáng ngờ ⁴⁵. Việc đào tạo nhân viên một cách hiệu quả sẽ giúp DNNVV xây dựng một đội ngũ có “sức đề kháng” cao hơn trước các mối đe dọa an ninh mạng.

“Nhìn người mà ngẫm”: Bài học kinh nghiệm từ các doanh nghiệp

Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của an ninh mạng đối với DNNVV, chúng ta có thể xem xét một số ví dụ thực tế về các doanh nghiệp đã thành công trong việc triển khai các biện pháp an ninh mạng hoặc đã phải gánh chịu hậu quả từ các sự cố liên quan đến an ninh mạng.

Ví dụ 1 (Sự cố): Một DNNVV hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam đã trở thành nạn nhân của một cuộc tấn công phishing nhắm vào một nhân viên có quyền truy cập vào thông tin thanh toán của khách hàng ²². Hậu quả là doanh nghiệp đã phải đối mặt với những tổn thất tài chính đáng kể, các vấn đề pháp lý và sự suy giảm uy tín nghiêm trọng. Vụ việc này cho thấy tầm quan trọng của việc đào tạo nhân viên về nhận diện các email lừa đảo và triển khai các biện pháp bảo mật cơ bản như xác thực đa yếu tố (MFA).

Ví dụ 2 (Thành công): Một công ty kế toán nhỏ đã triển khai MFA cho tất cả các tài khoản của nhân viên, tổ chức các buổi đào tạo thường xuyên về cách nhận diện các cuộc tấn công phishing và đầu tư vào một giải pháp sao lưu dữ liệu trên đám mây ⁷. Khi công ty này bị tấn công bởi ransomware, họ đã có thể nhanh chóng khôi phục dữ liệu từ bản sao lưu và tránh được việc phải trả tiền chuộc, chứng minh hiệu quả của các biện pháp an ninh mạng cơ bản.

Ví dụ 3 (Sự cố): Một doanh nghiệp sản xuất nhỏ với nhiều thiết bị IoT kết nối trong dây chuyền sản xuất đã phải hứng chịu một cuộc tấn công từ chối dịch vụ (DDoS) do tin tặc khai thác các lỗ hổng bảo mật trên các thiết bị này ¹. Sự cố này đã làm gián đoạn hoạt động sản xuất của doanh nghiệp trong nhiều ngày, gây ra những thiệt hại về tài chính và uy tín. Ví dụ này nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo mật tất cả các thiết bị kết nối mạng, bao gồm cả các thiết bị IoT.

Những ví dụ trên cho thấy rằng an ninh mạng không còn là một vấn đề xa xỉ mà là một yếu tố sống còn đối với DNNVV. Việc chủ động triển khai các biện pháp bảo mật và nâng cao nhận thức cho nhân viên sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công mạng.

“Cẩm nang” tự kiểm tra an ninh mạng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Để giúp DNNVV tự đánh giá và cải thiện mức độ an ninh mạng của mình, dưới đây là một danh sách kiểm tra đơn giản mà doanh nghiệp có thể tham khảo:

• Mật khẩu:
  • ☐ Tất cả nhân viên đều sử dụng mật khẩu mạnh và duy nhất cho các tài khoản của họ?
  • ☐ Xác thực đa yếu tố (MFA) đã được kích hoạt cho tất cả các tài khoản và dịch vụ quan trọng?
  • ☐ Nhân viên có được phép chia sẻ mật khẩu không?
• Đào tạo nhân viên:
  • ☐ Nhân viên đã được đào tạo về cách nhận diện email lừa đảo và các mối đe dọa mạng khác chưa?
  • ☐ Đào tạo về an ninh mạng có được thực hiện thường xuyên không?
  • ☐ Nhân viên có nắm rõ các chính sách an ninh mạng của công ty không?
• Bảo vệ dữ liệu:
  • ☐ Dữ liệu kinh doanh quan trọng có được sao lưu thường xuyên và lưu trữ an toàn ở một địa điểm khác (ngoài công ty hoặc trên đám mây) không?
  • ☐ Dữ liệu nhạy cảm có được mã hóa khi lưu trữ và truyền tải không?
  • ☐ Quyền truy cập vào dữ liệu có được kiểm soát và chỉ cấp cho những người có thẩm quyền không?
• Phần mềm và hệ thống:
  • ☐ Tất cả hệ điều hành, phần mềm và phần mềm diệt virus có được cập nhật phiên bản mới nhất và các bản vá bảo mật không?
  • ☐ Tường lửa có được bật và cấu hình đúng cách trên mạng công ty không?
  • ☐ Các cổng và dịch vụ không sử dụng có được tắt không?
• An ninh vật lý:
  • ☐ Quyền truy cập vật lý vào máy tính và máy chủ có được hạn chế không?
  • ☐ Máy tính xách tay và các thiết bị di động khác có được bảo mật khi không sử dụng không?
• Ứng phó sự cố:
  • ☐ Doanh nghiệp có kế hoạch ứng phó cơ bản cho các sự cố an ninh mạng không?
  • ☐ Nhân viên có biết ai là người cần liên hệ khi phát hiện sự cố an ninh mạng không?

Kết luận: An ninh mạng – “Chìa khóa” cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp

Trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng gia tăng và trở nên tinh vi hơn, đặc biệt là trong năm 2025, việc bảo vệ “an ninh mạng doanh nghiệp vừa và nhỏ” không còn là một lựa chọn mà là một yêu cầu bắt buộc để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững. Các mối đe dọa như ransomware, phishing và các cuộc tấn công dựa trên AI có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về tài chính, uy tín và hoạt động kinh doanh của DNNVV.

Việc áp dụng Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia, dù không có những quy định riêng biệt cho DNNVV, vẫn mang lại những định hướng quan trọng. Việc thiết lập một bộ phận hoặc phân công nhân sự chịu trách nhiệm về an toàn thông tin, phân bổ ngân sách hợp lý (tối thiểu 10% kinh phí chi cho công nghệ), xây dựng văn hóa an ninh mạng và triển khai các chương trình “đào tạo nhân viên an ninh mạng” hiệu quả là những bước đi then chốt mà DNNVV cần thực hiện.

Khẩu hiệu “Bảo vệ doanh nghiệp từ bên trong – An ninh mạng là nền tảng cho sự phát triển bền vững” không chỉ là một lời kêu gọi mà còn là một triết lý kinh doanh mà mọi DNNVV cần thấm nhuần. Bằng cách chủ động triển khai các biện pháp an ninh mạng phù hợp với nguồn lực và đặc thù của mình, DNNVV có thể xây dựng một “tấm khiên” vững chắc để bảo vệ tài sản số, duy trì niềm tin của khách hàng và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai.

Hành động ngay hôm nay: Hãy sử dụng danh sách kiểm tra an ninh mạng ở trên để đánh giá mức độ bảo mật hiện tại của doanh nghiệp bạn. Hãy chỉ định một nhân viên chịu trách nhiệm về an ninh mạng và ưu tiên đào tạo nhân viên về các mối đe dọa và cách phòng tránh. Đừng để đến khi sự cố xảy ra mới hành động, vì khi đó có thể đã quá muộn. An ninh mạng là một hành trình liên tục, và việc bắt đầu ngay hôm nay sẽ giúp bạn bảo vệ doanh nghiệp của mình trong một thế giới số đầy rủi ro.