Hiện tượng lừa đảo lấy lại tiền đang ngày càng gia tăng tại Việt Nam, khi nhiều nạn nhân sau khi bị lừa đảo lần đầu đã tiếp tục trở thành mục tiêu của lừa đảo kép. Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) liên tục cảnh báo về thủ đoạn này, nhưng vẫn có nhiều người sập bẫy khi tin tưởng các dịch vụ “lấy lại tiền đã mất” trên mạng. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết một vụ việc điển hình khi nạn nhân đã mất thêm 50 triệu đồng vì tin vào “dịch vụ hoàn tiền lừa đảo”, đồng thời cung cấp các biện pháp phòng tránh và quy trình chính thống để trình báo khi bị lừa đảo.
Phân tích chi tiết vụ việc: Chị L và “Luật sư Hoàn”
Nạn nhân bị lừa đảo lần đầu như thế nào
Trước khi trở thành nạn nhân của lừa đảo kép, chị L. đã là nạn nhân của một sàn giao dịch lừa đảo, nơi chị đã mất một khoản tiền đáng kể. Cảm thấy xấu hổ và không dám chia sẻ với gia đình về việc bị lừa, chị L. đã tìm kiếm giải pháp trên mạng. “Tôi thấy mình ngu quá nên không dám nói với gia đình. Sau đó, tôi lên mạng tìm được một hội nhóm hướng dẫn cách lấy lại khoản tiền đã nạp vào sàn giao dịch lừa đảo, thấy nhiều người cũng gặp trường hợp tương tự,” chị L. chia sẻ1.
Đây là tâm lý phổ biến mà nhiều nạn nhân gặp phải: sau khi bị lừa, họ cảm thấy xấu hổ, lo lắng và tuyệt vọng muốn lấy lại số tiền đã mất. Chính tâm lý này khiến họ dễ dàng trở thành mục tiêu của các chiêu trò lừa nạn nhân lần thứ hai. Nhiều người trong tình huống tương tự đã tìm đến các dịch vụ được quảng cáo trên mạng xã hội với những lời hứa hẹn lấy lại toàn bộ số tiền đã mất.
Việc nạn nhân không tìm đến cơ quan chức năng ngay từ đầu mà lại tìm kiếm giải pháp trên mạng đã tạo cơ hội cho các đối tượng lừa đảo tiếp cận và thực hiện hành vi lừa đảo lần thứ hai.
Quá trình bị lừa đảo lần hai qua dịch vụ lấy lại tiền
Sau khi tham gia vào một nhóm có tên “LẤY LẠI TIỀN LỪA ĐẢO…”, chị L. được một người tự nhận là “luật sư Hoàn” kết bạn và hứa hẹn sẽ giúp lấy lại tiền đã mất. Đối tượng này đã hỏi thông tin rất chi tiết về sàn giao dịch, email, giấy tờ mà chị đã sử dụng để đăng ký tài khoản, cũng như tổng số tiền đã mất và số lần nạp1.
“Thấy người này hỏi theo một cách rất chuyên nghiệp nên tôi tin tưởng cung cấp thông tin. Sau đó một ngày thì người này nói đã liên hệ được với đại diện sàn giao dịch và lực lượng chức năng, đề nghị tôi in và ký một số biên bản, trong đó có cả biên bản tố cáo, khởi kiện,” chị L. kể lại1.
Trong những ngày tiếp theo, đối tượng liên tục cập nhật “tiến độ” và cuối cùng yêu cầu chị L. đóng “án phí khởi kiện” là 50 triệu đồng. Sau khi chuyển khoản, chị L. đã đợi nhiều ngày nhưng không nhận được thêm thông tin nào. Khi cố gắng liên hệ lại với “luật sư tốt bụng” này, chị phát hiện mình đã bị chặn hoàn toàn mọi liên lạc1.
Đây chính là mô hình điển hình của lừa đảo lấy lại tiền – lợi dụng tâm lý muốn lấy lại tài sản đã mất của nạn nhân, các đối tượng lừa đảo tạo ra vỏ bọc chuyên nghiệp để tiếp tục chiếm đoạt thêm tài sản của những người đã từng là nạn nhân.
Chiêu thức phổ biến của dịch vụ lừa đảo lấy lại tiền
Mạo danh chuyên gia, luật sư và cơ quan chức năng
Một trong những chiêu trò lừa nạn nhân phổ biến nhất là các đối tượng lừa đảo thường mạo danh là các chuyên gia, luật sư hoặc thậm chí là cán bộ cơ quan chức năng có khả năng đặc biệt trong việc lấy lại tiền đã mất. Họ xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, đáng tin cậy thông qua cách giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ chuyên môn để tạo niềm tin cho nạn nhân.
Theo Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT), nhiều đối tượng còn mạo danh cơ quan có thẩm quyền để chạy quảng cáo bài đăng với nội dung “hỗ trợ lấy lại tiền uy tín”, “cam kết lấy lại được tiền đã bị lừa”2. Điều này làm tăng độ tin cậy đối với những người đang trong tình trạng tuyệt vọng muốn lấy lại tiền đã mất.
Thực tế, các cơ quan chức năng không bao giờ yêu cầu nạn nhân phải trả phí để tiến hành điều tra hay xử lý các vụ lừa đảo. Việc đóng “án phí” hay “phí dịch vụ” trước khi nhận lại tiền là dấu hiệu rõ ràng của lừa đảo lấy lại tiền.
Tạo niềm tin qua bình luận giả và quảng cáo
Để tạo uy tín, các đối tượng lừa đảo thường sử dụng nhiều tài khoản ảo để đăng bình luận cảm ơn, khẳng định đã lấy lại được tiền lừa đảo dưới các bài đăng quảng cáo2. Những bình luận này tạo ra hiệu ứng đám đông, khiến nạn nhân tin rằng dịch vụ thực sự hiệu quả và có nhiều người đã thành công khi sử dụng.
Các đối tượng cũng chạy quảng cáo các bài đăng với nội dung “hỗ trợ lấy lại tiền”, “cam kết lấy lại được tiền bị lừa”, kèm theo đó là những bình luận cảm ơn đã lấy lại tiền từ những tài khoản ảo khác1. Chiến lược marketing này nhằm mục đích tạo ra một cộng đồng ảo của những người đã “thành công” nhờ dịch vụ, từ đó thu hút thêm nạn nhân tiềm năng.
Yêu cầu thông tin cá nhân và phí dịch vụ
Sau khi tạo được niềm tin, các đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu nạn nhân cung cấp các thông tin cá nhân như số Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/thẻ Căn cước, tài khoản ngân hàng, số điện thoại, chi tiết về số tiền đã bị lừa và các thông tin riêng tư khác2. Những thông tin này có thể được sử dụng để tiếp tục lừa đảo hoặc bán cho các đối tượng khác trên thị trường đen.
Bước tiếp theo, đối tượng sẽ yêu cầu nạn nhân đóng “phí dịch vụ” cho việc lấy lại tiền đã bị lừa đảo. Khoản phí này thường được yêu cầu chuyển qua ví điện tử hoặc tiền ảo, gây khó khăn trong quá trình truy vết sau này3. Sau khi nhận được tiền, các đối tượng lừa đảo sẽ chặn mọi liên lạc với nạn nhân, hoàn thành chu trình lừa đảo kép.
Các hình thức lừa đảo lấy lại tiền mới xuất hiện
Sử dụng công nghệ AI và bot tự động
Các chiêu trò lừa nạn nhân ngày càng tinh vi khi các đối tượng lừa đảo bắt đầu ứng dụng công nghệ cao vào hoạt động của mình. Theo cảnh báo từ các chuyên gia, đối tượng có thể sử dụng AI, bot tự động để mở rộng phạm vi lừa đảo và có thể sử dụng AI để giả giọng nói hay danh tính nhằm tăng sức thuyết phục3.
Công nghệ AI cho phép các đối tượng lừa đảo tạo ra các cuộc hội thoại tự động nhưng rất tự nhiên, có thể phản hồi nhanh chóng với số lượng lớn nạn nhân tiềm năng cùng một lúc. Điều này giúp họ tiếp cận và lừa đảo nhiều người hơn với chi phí thấp hơn.
Ngoài ra, công nghệ deepfake có thể được sử dụng để tạo ra hình ảnh hoặc video giả mạo của các cá nhân có uy tín, thậm chí là các cán bộ công an hoặc luật sư thực sự, khiến nạn nhân càng khó phân biệt giữa thật và giả.
Lợi dụng các vụ lừa đảo lớn (như Mr Pips)
Các đối tượng lừa đảo lấy lại tiền thường nhanh chóng nắm bắt các vụ lừa đảo lớn đang nhận được sự chú ý của dư luận để tạo ra các chiến dịch lừa đảo mới. Ví dụ, trong vụ lừa đảo 5.200 tỷ đồng của TikToker Mr Pips gần đây, các chuyên gia đã cảnh báo người dân cần tỉnh táo, cảnh giác trước chiêu lừa mới ‘hỗ trợ lấy lại tiền’ để tránh việc một lần nữa trở thành nạn nhân3.
Cục An toàn thông tin nhấn mạnh người dân cần hết sức tỉnh táo trước chiêu trò hỗ trợ lấy lại tiền trong vụ Mr Pips cũng như không nên tin vào hình thức hỗ trợ lấy lại tiền lừa đảo trên mạng3. Các vụ lừa đảo lớn tạo ra một lượng lớn nạn nhân cùng một lúc, và các đối tượng lừa đảo thứ cấp sẽ nhắm đến tâm lý tuyệt vọng của những nạn nhân này.
Dấu hiệu nhận biết dịch vụ hoàn tiền lừa đảo
Quảng cáo, cam kết lấy lại 100% số tiền
Một dấu hiệu điển hình của dịch vụ hoàn tiền lừa đảo là những lời quảng cáo và cam kết không thực tế. Các đối tượng lừa đảo thường đưa ra lời hứa hẹn, cam kết lấy lại 100% số tiền đã bị chiếm đoạt2. Trong thực tế, ngay cả khi các cơ quan chức năng can thiệp, việc thu hồi toàn bộ số tiền đã bị lừa đảo là rất khó khăn và không có sự đảm bảo chắc chắn.
Các quảng cáo này thường xuất hiện trên mạng xã hội hoặc thông qua các từ khóa tìm kiếm liên quan đến lừa đảo và lấy lại tiền. Chúng thường có các tiêu đề gây chú ý như “Cam kết lấy lại 100% tiền bị lừa”, “Dịch vụ uy tín lấy lại tiền lừa đảo”, “Giải pháp nhanh chóng để lấy lại tiền đã mất”1.
Những lời cam kết quá lớn và không thực tế này nhằm mục đích tạo ra hy vọng giả cho những nạn nhân đang trong tình trạng tuyệt vọng, khiến họ sẵn sàng tin tưởng và thử một lần nữa – dẫn đến việc trở thành nạn nhân của lừa đảo kép.
Yêu cầu đóng phí dịch vụ trước
Một dấu hiệu quan trọng khác của dịch vụ hoàn tiền lừa đảo là yêu cầu nạn nhân đóng “phí dịch vụ” hoặc “phí khởi kiện” trước khi thực hiện việc lấy lại tiền. Đây là điểm mấu chốt trong chiêu trò lừa nạn nhân – bởi một khi phí đã được chuyển, đối tượng lừa đảo sẽ biến mất hoặc tiếp tục đưa ra các lý do để yêu cầu thêm tiền.
Trong trường hợp của chị L., “luật sư Hoàn” đã yêu cầu chị đóng “án phí khởi kiện” là 50 triệu đồng. Sau khi chuyển khoản, chị không nhận được thêm thông tin nào và bị chặn mọi liên lạc1. Đây là kịch bản điển hình của lừa đảo lấy lại tiền.
Cần hiểu rằng các cơ quan chức năng khi tiếp nhận đơn tố giác về lừa đảo sẽ không yêu cầu nạn nhân đóng phí để điều tra hoặc xử lý vụ việc. Nếu bạn gặp bất kỳ yêu cầu nào về việc đóng phí trước để lấy lại tiền, đó gần như chắc chắn là một cảnh báo dịch vụ lấy lại tiền lừa đảo.
Thiếu thông tin xác thực về đơn vị cung cấp dịch vụ
Các dịch vụ hoàn tiền lừa đảo thường thiếu thông tin rõ ràng về công ty, địa chỉ văn phòng, thông tin liên hệ chính thức hoặc đăng ký kinh doanh. Theo Cục An toàn thông tin, các đối tượng lừa đảo thường tạo lập các tài khoản ảo, không có thông tin rõ ràng về công ty, địa chỉ hoặc các thông tin liên hệ1.
Khi nạn nhân yêu cầu thông tin chi tiết về đơn vị cung cấp dịch vụ, các đối tượng lừa đảo thường né tránh câu hỏi hoặc cung cấp thông tin mơ hồ, không thể kiểm chứng. Họ có thể tự nhận là “luật sư”, “chuyên gia công nghệ” hoặc “cựu công an” nhưng không có bằng chứng xác thực nào về danh tính hoặc chuyên môn của họ.
Một dấu hiệu khác là phương thức liên lạc duy nhất thường thông qua ứng dụng nhắn tin như Messenger, Zalo hoặc Telegram, nơi tài khoản có thể dễ dàng tạo mới và xóa để tránh bị truy vết.
Quy trình hợp pháp để trình báo và xử lý vụ lừa đảo
Các cơ quan có thẩm quyền xử lý lừa đảo
Thay vì tin vào các dịch vụ hoàn tiền lừa đảo, người dân nên biết quy trình hợp pháp để trình báo và xử lý vụ lừa đảo. Theo quy định pháp luật, khi nhận thấy dấu hiệu bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản, người dân có thể làm đơn tố giác/trình báo đến các cơ quan có thẩm quyền sau4:
- Các cơ quan điều tra nơi cư trú (thường trú hoặc tạm trú) cấp quận, huyện, thị xã
- Viện kiểm sát các cấp
- Tòa án hoặc các cơ quan khác tại nơi phát hiện tội phạm, xảy ra tội phạm
- Nơi cư trú của người có hành vi phạm tội
Các cơ quan này có trách nhiệm tiếp nhận đơn tố giác và tiến hành các biện pháp điều tra, xác minh theo quy định của pháp luật. Khác với các dịch vụ lấy lại tiền lừa đảo, quy trình này hoàn toàn miễn phí và là cách duy nhất hợp pháp để xử lý vụ việc lừa đảo.
Hướng dẫn làm đơn trình báo chi tiết
Để trình báo một vụ lừa đảo, người dân cần thực hiện các bước sau4:
Bước 1: Làm đơn trình báo
- Viết đơn trình báo về việc bị lừa đảo, trong đó nêu rõ:
- Thông tin cá nhân của người trình báo (họ tên, địa chỉ, số điện thoại)
- Diễn biến vụ việc: thời gian, địa điểm, cách thức bị lừa đảo
- Thông tin về đối tượng lừa đảo (nếu có)
- Số tiền hoặc tài sản bị chiếm đoạt
- Các chứng cứ, tài liệu liên quan
Bước 2: Chuẩn bị chứng cứ kèm theo
- Thu thập và sắp xếp các chứng cứ như:
- Tin nhắn, email, hình ảnh cuộc trò chuyện với đối tượng lừa đảo
- Giấy tờ, hợp đồng liên quan đến vụ việc
- Bằng chứng chuyển tiền, giao dịch tài chính
- Các hình ảnh, video hoặc tài liệu khác có thể chứng minh hành vi lừa đảo
Bước 3: Nộp đơn trình báo
- Mang đơn trình báo và các chứng cứ đến một trong các cơ quan có thẩm quyền như đã nêu ở phần trên
Khi đến trình báo, người dân nên giữ bình tĩnh, trình bày rõ ràng, cung cấp đầy đủ thông tin và chứng cứ để cơ quan chức năng dễ dàng tiếp nhận và xử lý vụ việc. Sau khi nộp đơn, người dân sẽ được cung cấp biên nhận hoặc giấy xác nhận đã tiếp nhận tố giác để theo dõi tiến trình xử lý.
Theo dõi tiến độ xử lý vụ việc
Sau khi trình báo, cơ quan chức năng sẽ tiến hành các bước điều tra theo quy định. Trong quá trình này, người dân cần kiên nhẫn và hợp tác đầy đủ khi được yêu cầu bổ sung thông tin hoặc chứng cứ. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về tiến độ xử lý, bạn có thể liên hệ với cơ quan đã tiếp nhận đơn tố giác để cập nhật tình hình.
Danh sách kiểm tra: Làm gì khi bị lừa đảo?
Dưới đây là danh sách kiểm tra đơn giản giúp bạn hành động đúng cách khi phát hiện mình là nạn nhân của lừa đảo:
- Ngừng giao tiếp ngay lập tức với đối tượng lừa đảo.
- Thu thập tất cả chứng cứ liên quan (tin nhắn, email, hóa đơn chuyển tiền, v.v.).
- Không tin vào các dịch vụ lấy lại tiền trên mạng.
- Lập đơn trình báo chi tiết và nộp đến cơ quan chức năng có thẩm quyền.
- Theo dõi tiến độ xử lý và cung cấp thêm thông tin nếu được yêu cầu.
- Cảnh báo người thân và bạn bè về vụ việc để tránh họ trở thành nạn nhân tiếp theo.
Cảnh báo từ Cục An toàn thông tin
Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cần đặc biệt cẩn trọng trước các quảng cáo hoặc hội nhóm trên mạng xã hội tự xưng là dịch vụ hỗ trợ lấy lại tiền lừa đảo. Dưới đây là một số lời khuyên từ cơ quan chức năng:
- Không cung cấp thông tin cá nhân cho bất kỳ ai trên mạng xã hội nếu không xác thực được danh tính của họ.
- Không chuyển tiền hoặc đóng phí trước cho bất kỳ dịch vụ nào cam kết lấy lại tiền đã mất.
- Luôn tìm đến cơ quan chức năng chính thống để trình báo vụ việc.
- Kiểm tra kỹ lưỡng thông tin về các tổ chức hoặc cá nhân tự xưng là luật sư, chuyên gia trước khi hợp tác.
Kết luận: Tiền mất – Chỉ báo công an, KHÔNG tin dịch vụ lấy lại tiền trên mạng
Việc trở thành nạn nhân của lừa đảo đã là một trải nghiệm đau đớn, nhưng việc tiếp tục bị lừa bởi các dịch vụ “lấy lại tiền” còn khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Như trường hợp của chị L., sự thiếu cảnh giác và niềm tin mù quáng vào những lời hứa hẹn không thực tế đã khiến chị mất thêm 50 triệu đồng.
Hãy nhớ rằng, không có con đường tắt nào để lấy lại tiền từ các vụ lừa đảo. Quy trình hợp pháp duy nhất là thông qua sự can thiệp của cơ quan chức năng. Đừng để sự tuyệt vọng dẫn bạn đến những quyết định sai lầm.
