Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, Chiến lược An ninh mạng Quốc gia 2025 của Việt Nam đặt mục tiêu nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo mật cho 80% người dùng Internet[4]. Bài viết này phân tích những điểm then chốt mà mọi công dân cần hiểu về quyền lợi, trách nhiệm và cách thức bảo vệ thông tin cá nhân trong kỷ nguyên số.
1. Tổng Quan Về Chiến Lược An Ninh Mạng Quốc Gia 2025
1.1 Mục Tiêu Trọng Tâm Của Chiến Lược
Chiến lược An ninh mạng Quốc gia 2025 hướng đến việc xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh, đồng thời nâng cao năng lực ứng phó với các mối đe dọa từ không gian số[2]. Đến năm 2025, Việt Nam phấn đấu duy trì vị trí 25–30 trên bảng xếp hạng Chỉ số An toàn Mạng Toàn cầu (GCI)[4]. Điều này đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân.
Một trong những mục tiêu cụ thể nhất là 80% người sử dụng Internet được đào tạo về kỹ năng bảo mật cơ bản[4]. Điều này thể hiện tầm nhìn “an toàn mạng là trách nhiệm chung của toàn xã hội”, nơi mỗi cá nhân đóng vai trò như một “lá chắn sống” chống lại các cuộc tấn công mạng.
2. Quyền Lợi Của Người Dùng Internet Trong Chiến Lược
2.1 Quyền Được Bảo Vệ Thông Tin Cá Nhân
Theo Điều 21 Hiến pháp 2013 và Điều 38 Bộ Luật Dân sự 2015, thông tin cá nhân của người dùng được pháp luật bảo vệ tuyệt đối[1]. Các tổ chức thu thập dữ liệu phải công khai mục đích sử dụng và chỉ được xử lý khi có sự đồng ý của chủ sở hữu[1]. Ví dụ, khi đăng ký tài khoản mạng xã hội, bạn có quyền yêu cầu nền tảng giải thích cách họ lưu trữ và chia sẻ thông tin của mình.
2.2 Quyền Tiếp Cận Công Cụ Bảo Mật Miễn Phí
Chính phủ đang phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ để cung cấp bộ công cụ bảo vệ an toàn không gian mạng miễn phí, bao gồm:
- Phần mềm diệt virus bản quyền
- Khóa học trực tuyến về phòng chống lừa đảo mạng
- Hệ thống cảnh báo rủi ro từ Bộ Thông tin và Truyền thông[3].
3. Trách Nhiệm Của Người Dùng Trong Bảo Vệ An Ninh Mạng
3.1 Tuân Thủ Nguyên Tắc “3 Không”
Để hiện thực hóa chiến lược an ninh mạng quốc gia 2025, mỗi người dùng cần:
- Không chia sẻ mật khẩu hoặc mã OTP
- Không truy cập đường link lạ từ email/ tin nhắn
- Không cài đặt phần mềm không rõ nguồn gốc.
Ví dụ, vào tháng 3/2025, một trường hợp lừa đảo qua điện thoại đã bị ngăn chặn nhờ người dùng tuân thủ nguyên tắc “3 Không” và báo cáo kịp thời cho cơ quan chức năng.
3.2 Tham Gia Các Chương Trình Đào Tạo Cộng Đồng
Theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP, việc nâng cao kỹ năng an toàn mạng là nghĩa vụ của mọi công dân[1]. Bạn có thể tham gia các buổi tập huấn trực tuyến do Bộ TT&TT tổ chức hoặc truy cập kho tài liệu mở trên Cổng Thông tin Quốc gia về An ninh mạng.
4. Hướng Dẫn Thực Hành Bảo Vệ Thông Tin Cá Nhân
4.1 Danh Sách Kiểm Tra 5 Bước Cơ Bản
- Cập nhật hệ điều hành và ứng dụng thường xuyên
- Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) cho tài khoản quan trọng
- Sao lưu dữ liệu định kỳ lên đám mây hoặc thiết bị ngoại vi
- Kiểm tra quyền riêng tư trên mạng xã hội ít nhất mỗi tháng
- Báo cáo ngay các hành vi khả nghi cho hotline 565656 của Bộ TT&TT[3].
4.2 Ví Dụ Thực Tế Về Phòng Chống Tấn Công Mạng
- Tình huống 1: Nhận email yêu cầu cập nhật thông tin ngân hàng → Kiểm tra địa chỉ người gửi và không nhấp vào link trực tiếp.
- Tình huống 2: Tin nhắn trúng thưởng giả mạo → Không cung cấp thông tin cá nhân và chặn số điện thoại lạ.
5. Các Nguồn Lực Hỗ Trợ Người Dùng
5.1 Kênh Hỗ Trợ Trực Tuyến 24/7
- Trung tâm Giám sát An toàn Không gian mạng Quốc gia (NCSC): Cung cấp hướng dẫn xử lý sự cố qua website security.gov.vn
- Ứng dụng CyberCare: Quét và cảnh báo lỗ hổng bảo mật trên thiết bị di động[4].
5.2 Chính Sách Bồi Thường Cho Nạn Nhân
Theo Điều 16 Luật An toàn Thông tin Mạng 2015, người dùng bị đánh cắp dữ liệu có quyền:
- Yêu cầu doanh nghiệp xóa thông tin bị rò rỉ
- Khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại[1].
Kết Luận: Hành Động Ngay Hôm Nay Để Bảo Vệ Ngày Mai
Chiến lược An ninh mạng Quốc gia 2025 chỉ thành công khi mỗi người dùng ý thức được vai trò của mình. Hãy bắt đầu bằng việc cài đặt công cụ bảo mật, tham gia khóa đào tạo trực tuyến và lan tỏa kiến thức đến cộng đồng. Nhấp vào đây để nhận bộ tài liệu “Hướng dẫn An toàn Mạng cho Người mới bắt đầu” từ Bộ TT&TT.
