Năm 2025, khi thiết bị di động đã trở thành trung tâm cuộc sống kỹ thuật số, các mối đe dọa bảo mật cũng trở nên ngày càng tinh vi. Bảo mật điện thoại 2025 không còn là vấn đề tùy chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc cho tất cả người dùng. Báo cáo từ Kaspersky cho thấy các cuộc tấn công bằng Trojan trên thiết bị di động đã tăng 196% so với năm trước, với hơn 11 triệu thiết bị Android đã bị nhiễm malware chỉ thông qua hai ứng dụng tưởng chừng vô hại. Bài viết này sẽ cung cấp những hướng dẫn chi tiết để bạn có thể bảo vệ điện thoại của mình khỏi tất cả các mối đe dọa mới nhất trong năm 2025.
Các mối đe dọa bảo mật di động 2025
Phần mềm độc hại thế hệ mới
Mã độc trên thiết bị di động ngày càng trở nên tinh vi và khó phát hiện hơn. Trong tháng 1/2025, các nhà nghiên cứu đã phát hiện mã độc Android FireScam giả mạo Telegram Premium với khả năng đánh cắp dữ liệu, giám sát nhiều hoạt động trên thiết bị bao gồm thông báo, tin nhắn và nội dung Clipboard1. FireScam được ngụy trang thành một ứng dụng hợp pháp để lừa người dùng cài đặt, sau đó đánh cắp thông tin nhạy cảm và truyền dữ liệu đến máy chủ điều khiển từ xa.
Ngoài ra, malware Necro đã lây nhiễm hơn 11 triệu thiết bị Android thông qua hai ứng dụng phổ biến là Wuta Camera và Max Browser. Sử dụng kỹ thuật ẩn mã độc bên trong hình ảnh (steganography), Necro dễ dàng qua mặt các hệ thống bảo mật và có khả năng thao túng thiết bị, tải thêm mã độc bổ sung và thậm chí lén lút đăng ký các dịch vụ mất phí mà người dùng không hay biết3.
Lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng
Đầu năm 2025, Android công bố nhiều lỗ hổng nghiêm trọng ảnh hưởng đến hàng triệu thiết bị toàn cầu. Các lỗ hổng trong thành phần System (CVE-2024-43096, CVE-2024-43770, CVE-2024-43771, CVE-2024-49747, CVE-2024-49748) cho phép thực thi mã từ xa (RCE) mà không cần đặc quyền bổ sung. Việc khai thác các lỗ hổng này có thể cho phép kẻ tấn công thực thi mã tùy ý trên thiết bị, gây rủi ro đối với bảo mật dữ liệu và tính toàn vẹn hệ thống2.
Các thiết bị chạy Android 12 đến Android 15 đặc biệt dễ bị tấn công, trong khi các thành phần Framework và Media Framework cũng chứa những lỗ hổng nghiêm trọng có thể dẫn đến leo thang đặc quyền cục bộ. Các lỗ hổng trong phần cứng MediaTek và Qualcomm cũng đang được các nhóm tấn công nhắm đến2.
Kỹ thuật tấn công sử dụng AI và deepfake
Năm 2025 đánh dấu sự gia tăng đáng kể của các kỹ thuật tấn công sử dụng AI và deepfake. Các chuyên gia an ninh mạng nhận định rằng mã độc tài chính đang tiến hóa theo hướng kết hợp AI và công nghệ deepfake, tạo ra những cuộc tấn công đa tầng, khó phát hiện.
“Mã độc BianLian phiên bản 2025 có khả năng phân tích thói quen gõ phím, thời gian nhập liệu, thậm chí áp lực ngón tay trên màn hình để tạo giao diện giả mạo hoàn hảo. Chúng tôi ghi nhận trường hợp nạn nhân nhập OTP 5 lần liên tiếp mà không nhận ra mình đang dùng ứng dụng giả”, ông Anton Kivva nhấn mạnh4.
Các cuộc gọi deepfake giọng lãnh đạo ngân hàng cũng đang trở thành công cụ lừa đảo hàng loạt. Theo khảo sát của VAIS năm 2024, 35% nạn nhân lừa đảo ngân hàng tại Việt Nam cho biết họ nhận được cuộc gọi yêu cầu “xác minh giao dịch khẩn” từ số điện thoại lạ, trong đó 18% trường hợp ghi nhận giọng nói của kẻ lừa đảo giống hệt nhân viên ngân hàng họ thường giao dịch4.
Cập nhật hệ điều hành thường xuyên
Tầm quan trọng của việc cập nhật
Cập nhật hệ điều hành là một trong những biện pháp bảo vệ android ios khỏi lừa đảo và phần mềm độc hại hiệu quả nhất. Các bản cập nhật không chỉ mang đến những tính năng mới mà còn quan trọng hơn, chúng khắc phục các lỗ hổng bảo mật đã được phát hiện. Bản cập nhật đầu năm 2025 của Android đã vá các lỗ hổng RCE nghiêm trọng ảnh hưởng đến hàng triệu thiết bị2.
Thống kê cho thấy 92% thiết bị bị tấn công sử dụng hệ điều hành Android phiên bản cũ (từ 8.0 trở xuống), minh chứng rõ ràng cho tầm quan trọng của việc cập nhật thường xuyên4. Nếu không cập nhật kịp thời, thiết bị của bạn sẽ vẫn dễ bị tấn công qua các lỗ hổng này, ngay cả khi chúng đã được biết đến và có giải pháp khắc phục.
Hướng dẫn cập nhật cho Android
Để đảm bảo thiết bị Android luôn được cập nhật với các bản vá bảo mật mới nhất, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
- Cập nhật tự động:
- Đi tới Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm > Tự động cập nhật
- Bật tùy chọn “Tự động tải về” và “Tự động cài đặt”
- Khi có bản cập nhật mới, thiết bị sẽ tự động tải về và cài đặt qua đêm khi đang sạc và kết nối Wi-Fi
- Cập nhật thủ công:
- Đi tới Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm
- Nếu có bản cập nhật mới, bạn sẽ thấy thông báo và có thể chọn “Tải về” hoặc “Cài đặt ngay”
Lưu ý: Trước khi cập nhật, bạn nên sao lưu dữ liệu quan trọng để tránh mất mát trong trường hợp xảy ra sự cố.
Hướng dẫn cập nhật cho iOS
Đối với người dùng iPhone, việc cập nhật iOS cũng rất quan trọng để bảo vệ thiết bị khỏi các mối đe dọa bảo mật. Dưới đây là cách cập nhật iOS:
- Cập nhật tự động:
- Đi tới Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm > Tự động cập nhật
- Bật “Bản cập nhật iOS” bên dưới “Tự động cài đặt” và “Tự động tải về”7
- Cập nhật thủ công:
- Đi tới Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm
- Màn hình sẽ hiển thị phiên bản iOS hiện được cài đặt và cho biết liệu có sẵn bản cập nhật không
- Nếu có, nhấn “Tải xuống và cài đặt”7
Để đảm bảo quá trình cập nhật diễn ra suôn sẻ, bạn nên kết nối thiết bị với Wi-Fi và sạc pin trước khi bắt đầu cập nhật.
Cài đặt ứng dụng từ nguồn đáng tin cậy
Rủi ro từ việc sideloading
Sideloading (cài đặt ứng dụng từ các nguồn không chính thức) là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc thiết bị bị nhiễm mã độc. Phân tích gần đây của Google cho thấy số lượng phần mềm độc hại Android từ các nguồn sideload qua Internet (như trình duyệt và ứng dụng nhắn tin) nhiều hơn 50 lần so với trên Google Play5.
Báo cáo của VAIS cũng nhấn mạnh: “Tội phạm mạng lợi dụng thói quen tải ứng dụng từ nguồn không rõ ràng và sự thiếu cảnh giác của người dùng để phát tán mã độc”. Cụ thể, 67% vụ việc bắt nguồn từ thói quen tải ứng dụng ngoài kho CH Play4.
Việc tải ứng dụng từ nguồn không đáng tin cậy có thể dẫn đến việc cài đặt phần mềm độc hại, gián điệp hoặc ransomware trên thiết bị của bạn. Điều này có thể dẫn đến mất dữ liệu cá nhân, đánh cắp thông tin tài chính, hoặc thậm chí là chiếm quyền kiểm soát thiết bị.
Cách nhận biết ứng dụng giả mạo
Ngay cả khi tải ứng dụng từ cửa hàng chính thức, bạn vẫn cần cảnh giác với các ứng dụng giả mạo. Dưới đây là những dấu hiệu giúp bạn nhận biết:
- Logo và màu sắc khác biệt: Kiểm tra logo và màu sắc của ứng dụng. Nếu phát hiện bất kỳ sự khác biệt nào, dù nhỏ nhất, cần cẩn thận kiểm tra thêm thông tin8.
- Lỗi chính tả và ngôn ngữ kém: Các lỗi chính tả và cấu trúc ngôn ngữ kém cũng là một dấu hiệu khác của phần mềm giả mạo. Thông thường, những lỗi này không phải là ngẫu nhiên mà được tạo ra cố ý để tránh các công cụ quét bản quyền8.
- Đánh giá và bình luận: Kiểm tra các đánh giá từ người dùng. Các dấu hiệu như bình luận bị tắt, điểm số thấp hoặc nhiều đánh giá tiêu cực là những cảnh báo rõ ràng8.
- Tên nhà phát triển: Kiểm tra tên nhà phát triển chính thức của ứng dụng. Ứng dụng giả mạo thường sử dụng tên tương tự nhưng có sự khác biệt nhỏ.
- Quyền yêu cầu: Nếu một ứng dụng yêu cầu quá nhiều quyền không liên quan đến chức năng của nó, đây có thể là dấu hiệu của ứng dụng độc hại.
Kiểm tra quyền ứng dụng trước khi cài đặt
Trước khi cài đặt bất kỳ ứng dụng nào, bạn nên kiểm tra các quyền mà ứng dụng yêu cầu. Đây là cách thực hiện:
- Trên Google Play Store:
- Mở ứng dụng Play Store
- Truy cập vào trang thông tin chi tiết của ứng dụng
- Tìm tới phần “Về ứng dụng”, nhấp vào biểu tượng mũi tên, cuộn xuống và nhấp vào “Xem thêm” ở phần “Quyền của ứng dụng”12
- Trên App Store:
- Mở App Store và tìm ứng dụng
- Cuộn xuống phần “Thông tin ứng dụng” và kiểm tra mục “Quyền riêng tư ứng dụng”
Đối với các quyền nhạy cảm như truy cập vào danh bạ, vị trí, camera, hoặc micro, hãy đặt câu hỏi liệu ứng dụng có thực sự cần những quyền này để hoạt động không. Nếu một ứng dụng đơn giản như đèn pin yêu cầu quyền truy cập vào danh bạ hoặc tin nhắn của bạn, đó là một dấu hiệu cảnh báo.
Quản lý quyền ứng dụng hiệu quả
Phân loại quyền ứng dụng
Để chống phần mềm độc hại smartphone hiệu quả, việc hiểu và quản lý quyền ứng dụng là vô cùng quan trọng. Quyền ứng dụng trên thiết bị di động thường được chia thành hai loại chính:
- Quyền thông thường (Normal permissions): Đây là những quyền truy cập cơ bản như quyền truy cập Internet, mà hệ thống sẽ tự động cấp khi ứng dụng được cài đặt, không yêu cầu sự đồng ý của người dùng11.
- Quyền nhạy cảm (Dangerous permissions): Đây là những quyền có thể ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dùng hoặc hoạt động của thiết bị, như truy cập vào danh bạ, camera, micro, vị trí, tin nhắn SMS, v.v. Ứng dụng cần phải yêu cầu sự cho phép rõ ràng của người dùng trước khi có thể truy cập vào những quyền này11.
Hiểu rõ sự khác biệt này giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn khi cấp quyền cho các ứng dụng, góp phần bảo vệ thông tin cá nhân và tăng cường bảo mật cho thiết bị.
Công cụ quản lý quyền ứng dụng
Có nhiều công cụ hữu ích giúp bạn quản lý quyền ứng dụng một cách hiệu quả, từ đó ngăn chặn các ứng dụng lạm dụng quyền truy cập:
- Bouncer (Trả phí): Ứng dụng này cho phép bạn cấp quyền tạm thời cho bất kỳ ứng dụng Android nào, ngăn chúng lạm dụng quyền trên thiết bị. Khi một ứng dụng yêu cầu quyền truy cập, Bouncer sẽ gửi thông báo với ba tùy chọn: Keep (giữ), Remove (xóa) và Schedule (lên lịch)9.
- App Permission Manager: Ứng dụng này phân loại các ứng dụng thành 4 nhóm: Rủi ro cao, Rủi ro trung bình, Rủi ro thấp và Không có rủi ro. Nhóm Rủi ro cao đề cập đến các ứng dụng bạn đã cấp khả năng truy cập vào những quyền nhạy cảm, chẳng hạn như danh bạ9.
- App Permission & Tracker: Công cụ này liệt kê tất cả các quyền, cho phép bạn ủy quyền và thu hồi chúng. Cùng với việc quản lý quyền, nó còn hiển thị các trình theo dõi có thể thu thập dữ liệu về việc sử dụng smartphone của bạn9.
- GlassWire và Privacy Dashboard: Đây là những công cụ khác giúp bạn theo dõi và quản lý quyền ứng dụng, đồng thời cung cấp thông tin về dữ liệu mà các ứng dụng gửi và nhận9.
Hướng dẫn quản lý quyền trên Android và iOS
Quản lý quyền trên Android
- Quản lý quyền theo từng ứng dụng:
- Vào Cài đặt > Ứng dụng > Quản lý ứng dụng.
- Chọn ứng dụng cần kiểm tra, sau đó nhấn vào mục Quyền.
- Tắt các quyền không cần thiết để giảm rủi ro.
- Kiểm tra quyền theo danh mục:
- Vào Cài đặt > Quyền riêng tư > Quản lý quyền.
- Tại đây, bạn có thể xem danh sách các ứng dụng đã được cấp quyền truy cập vào từng loại dữ liệu (như danh bạ, vị trí, camera).
- Sử dụng công cụ hỗ trợ:
- Cài đặt các ứng dụng như Bouncer hoặc GlassWire để tự động quản lý và theo dõi quyền truy cập.
Quản lý quyền trên iOS
- Kiểm tra quyền theo từng ứng dụng:
- Vào Cài đặt > Quyền riêng tư & Bảo mật > Quản lý ứng dụng.
- Chọn ứng dụng cần kiểm tra, sau đó điều chỉnh quyền truy cập.
- Kiểm tra quyền theo danh mục dữ liệu:
- Vào Cài đặt > Quyền riêng tư & Bảo mật > Theo dõi dữ liệu.
- Tại đây, bạn có thể xem các ứng dụng nào đang truy cập vào dữ liệu của mình và tắt quyền nếu không cần thiết.
Sử dụng giải pháp bảo mật di động tích hợp AI
Lợi ích của bảo mật tích hợp AI
Các giải pháp bảo mật di động tích hợp AI năm 2025 mang lại khả năng phân tích và dự đoán mối đe dọa vượt trội. AI có thể:
- Phát hiện các hành vi bất thường trên thiết bị.
- Ngăn chặn mã độc trước khi chúng gây hại.
- Cảnh báo người dùng về các cuộc tấn công phishing hoặc deepfake.
Ví dụ: Ứng dụng bảo mật Lookout Mobile Security sử dụng AI để phân tích hàng triệu mẫu dữ liệu nhằm phát hiện các rủi ro mới nhất.
Công cụ bảo mật di động mới nhất năm 2025
- Lookout Mobile Security:
- Tích hợp AI để phát hiện mã độc và phishing.
- Cung cấp báo cáo chi tiết về tình trạng bảo mật thiết bị.
- McAfee Mobile Security:
- Ngăn chặn mã độc và ransomware.
- Tích hợp VPN để bảo vệ dữ liệu khi truy cập mạng công cộng.
- Kaspersky Mobile Antivirus:
- Phát hiện phần mềm độc hại dựa trên hành vi.
- Bảo vệ giao dịch ngân hàng trực tuyến với chế độ “Safe Money”.
- Avast Mobile Security Premium:
- Cung cấp tính năng chống trộm và khóa thiết bị từ xa.
- Phân tích thời gian thực các liên kết độc hại.
Thiết lập khóa màn hình an toàn
Các tùy chọn khóa màn hình phổ biến
- Mã PIN hoặc mật khẩu mạnh:
- Sử dụng mã PIN từ 6 chữ số trở lên hoặc mật khẩu bao gồm cả chữ cái, số và ký tự đặc biệt.
- Khóa vân tay hoặc nhận diện khuôn mặt:
- Các công nghệ sinh trắc học như Face ID (iOS) hoặc Fingerprint Scanner (Android) giúp tăng cường bảo mật.
- Khóa thông minh (Smart Lock):
- Android cung cấp tính năng Smart Lock, cho phép mở khóa tự động khi thiết bị ở gần một địa điểm tin cậy hoặc kết nối với thiết bị Bluetooth đã được ghép đôi.
Hướng dẫn thiết lập khóa màn hình
- Trên Android:
- Vào Cài đặt > Bảo mật > Khóa màn hình, chọn loại khóa phù hợp (PIN, vân tay, khuôn mặt).
- Trên iOS:
- Vào Cài đặt > Face ID & Mật mã, bật Face ID hoặc Touch ID và thiết lập mã PIN dự phòng.
Danh sách kiểm tra bảo mật điện thoại 2025
- Cập nhật hệ điều hành thường xuyên.
- Chỉ cài đặt ứng dụng từ nguồn đáng tin cậy (Google Play, App Store).
- Kiểm tra và quản lý quyền ứng dụng định kỳ.
- Sử dụng phần mềm bảo mật tích hợp AI.
- Thiết lập khóa màn hình an toàn và mạnh mẽ.
- Không chia sẻ thông tin cá nhân qua mạng xã hội hoặc email không rõ nguồn gốc.
- Kích hoạt xác thực hai yếu tố cho tài khoản quan trọng.
Kêu gọi hành động (CTA)
Bảo vệ điện thoại của bạn ngay hôm nay bằng cách áp dụng những biện pháp trên! Đừng để mình trở thành nạn nhân của lừa đảo và phần mềm độc hại trong năm 2025. Hãy tải ngay các công cụ bảo mật di động hàng đầu để giữ an toàn cho dữ liệu cá nhân của bạn!
