Trí tuệ nhân tạo (AI) đang mang đến một cuộc cách mạng về cách thức chúng ta làm việc và giao tiếp, nhưng không may, công nghệ này cũng đang trở thành công cụ mạnh mẽ trong tay những kẻ lừa đảo trực tuyến. Báo cáo gần đây từ Kaspersky đã cảnh báo rằng tội phạm mạng đang sử dụng công nghệ AI để thiết kế hàng loạt website giả mạo với giao diện gần như hoàn hảo của các nền tảng phổ biến như TikTok, Telegram, Booking và Airbnb. Những trang web này được tạo ra chỉ trong vài phút nhưng có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về tài chính và thông tin cá nhân cho người dùng không cảnh giác.
Sự trỗi dậy của website giả mạo bằng AI trong năm 2025
Năm 2025 đang chứng kiến một làn sóng lừa đảo mới khi công nghệ AI trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết. Các website giả mạo không còn là những bản sao thô sơ dễ phát hiện mà đã trở thành những bản sao gần như hoàn hảo của các trang web chính thức, đặt ra thách thức lớn cho cả người dùng và các chuyên gia bảo mật.
AI phục vụ lừa đảo: Công nghệ mới trong tay tội phạm mạng
Theo cảnh báo mới nhất từ Kaspersky, tội phạm mạng đang ngày càng sử dụng công nghệ AI để thiết kế các website giả mạo với giao diện gần như giống hệt các thương hiệu nổi tiếng như TikTok, Telegram, Booking, Airbnb và nhiều nền tảng phổ biến khác[1]. Không chỉ dừng lại ở việc sao chép giao diện, AI còn giúp tội phạm mạng tạo ra nội dung thuyết phục, hình ảnh chân thực và thậm chí là mô phỏng các chức năng của trang web gốc.
“Các công cụ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp tin tặc tạo ra những trang web giả mạo cực kỳ thuyết phục, khiến việc phát hiện lừa đảo trở nên khó khăn hơn. Những chiến thuật ngày càng tinh vi này không chỉ gây nguy hiểm cho an ninh tài chính mà còn đe dọa đến thông tin cá nhân của người dùng”, đại diện Kaspersky cho biết[1].
Các chuyên gia bảo mật đã ghi nhận một sự gia tăng đáng kể trong các chiến dịch lừa đảo trực tuyến nhắm vào mục tiêu đánh cắp dữ liệu, tiền bạc và phát tán phần mềm độc hại thông qua các trang web giả mạo này. Điều đáng lo ngại là những website này ngày càng khó phân biệt với trang web thật, ngay cả đối với những người dùng có kinh nghiệm.
Thời gian tạo website giả mạo rút ngắn còn vài phút
Một trong những yếu tố chính khiến website giả mạo trở nên phổ biến là thời gian tạo ra chúng đã được rút ngắn đáng kể nhờ công nghệ AI. Theo chuyên gia bảo mật Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Kỹ thuật của Công ty cổ phần Công nghệ an ninh mạng quốc gia Việt Nam (NCS), việc tạo ra một trang website hay một ứng dụng mạo danh hiện nay có thể chỉ tính bằng đơn vị phút[4].
Đáng chú ý, AI đã cho phép tội phạm mạng phát triển website không cần kiến thức lập trình chuyên sâu thông qua công nghệ no-code (không lập trình) hoặc AI code (dùng AI lập trình). Những công nghệ này có thể giảm thời gian phát triển lên đến 90% so với việc phải tự viết mã từ đầu[4].
Nhờ sự hỗ trợ này, tội phạm mạng chỉ mất chưa đầy 1 giờ để tạo ra các giao diện giống 100% với trang đăng nhập tài khoản của các ngân hàng, thậm chí tên miền cũng có sự tương đồng với tên miền chính thức, chỉ khác biệt nhỏ như dấu trừ, dấu chấm hay dùng tên miền phụ[4].
Theo thống kê từ Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT, số địa chỉ website giả mạo thương hiệu với mục đích lừa đảo trong 6 tháng gần đây được NCSC phát hiện lên đến gần 500 trang[4]. Con số này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề và sự cần thiết phải nâng cao cảnh giác trong cộng đồng người dùng internet.
Các trường hợp thực tế về website giả mạo do AI tạo ra
Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của website giả mạo bằng AI, hãy xem xét một số trường hợp cụ thể đã được ghi nhận trong thời gian gần đây.
TikTok giả mạo: Chiến dịch nhắm vào người bán hàng
Một trong những chiến dịch lừa đảo nổi bật được Kaspersky phát hiện là việc tin tặc tạo ra các trang đăng nhập giả mạo TikTok Shop nhằm đánh cắp thông tin tài khoản của người bán[1]. Các website này có giao diện gần như giống hệt với trang đăng nhập chính thức của TikTok Shop, từ logo, màu sắc đến bố cục và các nút bấm.
Cách thức hoạt động như sau:
- Tin tặc gửi email hoặc tin nhắn giả mạo yêu cầu người bán cập nhật thông tin tài khoản TikTok Shop
- Đường link trong tin nhắn dẫn đến trang web giả mạo có giao diện giống hệt TikTok Shop
- Khi người dùng nhập thông tin đăng nhập, dữ liệu sẽ được chuyển đến máy chủ của tin tặc
- Tin tặc sử dụng thông tin này để chiếm quyền kiểm soát tài khoản, thay đổi thông tin thanh toán và đánh cắp tiền
Không chỉ vậy, tội phạm mạng còn tận dụng các xu hướng tin tức trên TikTok để dàn dựng các kịch bản lừa đảo, điển hình như trò chơi tiền điện tử Hamster Kombat và ví TON[1]. Bằng cách tạo ra các trang web giả mạo liên quan đến những xu hướng đang được quan tâm, chúng dễ dàng thu hút được sự chú ý của nhiều người dùng.
Telegram giả: Yêu cầu xác minh danh tính và đánh cắp dữ liệu
Theo thông tin từ Dự án Chống lừa đảo, một chiến dịch lừa đảo nhắm vào người dùng Telegram đã được phát hiện gần đây[2]. Để thực hiện hành vi lừa đảo, các đối tượng gửi tin nhắn trên ứng dụng Telegram hoặc qua điện thoại yêu cầu nạn nhân xác minh danh tính, kèm theo một đường link dẫn đến trang web giả mạo.
Những trang web này có giao diện gần giống với trang web chính thức của Telegram. Nếu người dùng đăng nhập thông tin tài khoản, mật khẩu và mã OTP vào trang giả mạo này, họ có nguy cơ bị đánh cắp thông tin và dữ liệu đi kèm theo tài khoản[2].
Ông Nguyễn Hưng, đồng sáng lập Dự án Chống lừa đảo, cảnh báo: “Qua các công cụ phân tích, nhóm đã phát hiện ra rất nhiều tên miền và rất nhiều hệ thống máy chủ đang phục vụ cho việc lừa đảo này. Khi mà chúng ta bị mất những tài khoản như vậy thì sẽ dẫn đến rủi ro bị mất thông tin hoặc là những đối tượng sẽ dùng tài khoản của mình để tiếp tục đi lừa đảo những người thân rồi rải những cái link Phishing, link lừa đảo… để mở rộng quy mô lừa đảo của chúng”[2].
Các nền tảng khác bị mạo danh (Booking, Airbnb…)
Ngoài TikTok và Telegram, nhiều nền tảng phổ biến khác như Booking và Airbnb cũng trở thành mục tiêu của tin tặc. Theo cảnh báo của Kaspersky, tội phạm mạng thường xuyên giả mạo giao diện trang web của các thương hiệu nổi tiếng này để đánh cắp dữ liệu, tiền bạc và phát tán phần mềm độc hại[1].
Với Booking và Airbnb, tin tặc thường tạo ra các trang giả mạo cung cấp các ưu đãi du lịch hấp dẫn với giá rẻ bất thường. Khi người dùng bị thu hút bởi những ưu đãi này và tiến hành đặt phòng, họ sẽ bị yêu cầu cung cấp thông tin thẻ tín dụng và các dữ liệu cá nhân khác. Những thông tin này sau đó sẽ bị sử dụng để đánh cắp tiền hoặc thực hiện các hành vi lừa đảo khác.
Trong năm 2024 và dự kiến sẽ tiếp tục trong năm 2025, tội phạm mạng vẫn sử dụng các chiêu trò lừa đảo như lợi dụng hình ảnh giả mạo của những người nổi tiếng để quảng bá các chương trình tặng quà có giá trị. Trên thực tế, những phần quà này không bao giờ được trao tới tay người nhận[1].
Dấu hiệu nhận biết website giả mạo bằng AI
Mặc dù các website giả mạo do AI tạo ra ngày càng tinh vi, nhưng vẫn có những dấu hiệu giúp người dùng phân biệt trang web thật giả. Dưới đây là một số dấu hiệu quan trọng cần lưu ý.
Phân biệt trang web thật giả qua URL và giao diện
Đầu tiên, kiểm tra URL (địa chỉ web) là cách nhanh nhất để phân biệt trang web thật giả. Cảnh giác với các đường dẫn có dấu hiệu sau:
- Lỗi chính tả: URL của trang web giả mạo thường có sự sai khác, thiếu hoặc thừa một vài ký tự, hoặc thay thế một vài ký tự với ký tự khác gần giống (như “l” thay bằng “1”). Ví dụ: tikiv.com, lazadal.com…[3]
- Tên miền phụ đáng ngờ: Cẩn thận với các URL sử dụng tên miền phụ để tạo vẻ uy tín. Ví dụ: https://shopee.banhangnhanh.com/, trong đó shopee là tên miền phụ, tên miền thực tế là banhangnhanh.com[3].
- Tên miền gần giống: Tin tặc thường đăng ký các tên miền gần giống với tên miền chính thức, chỉ khác biệt nhỏ như dấu trừ, dấu chấm[4].
Về giao diện, mặc dù AI có thể tạo ra các trang web giả mạo với giao diện gần giống với trang web thật, nhưng vẫn có những chi tiết có thể giúp bạn phân biệt:
- Chất lượng hình ảnh: Website giả mạo thường có hình ảnh chất lượng thấp hơn hoặc bị biến dạng nhẹ.
- Lỗi giao diện: Các nút bấm có thể không hoạt động đúng cách, các liên kết không dẫn đến đúng trang, hoặc giao diện hiển thị không đồng nhất trên các thiết bị khác nhau.
- Màu sắc và font chữ: Có thể có sự khác biệt nhỏ về màu sắc hoặc font chữ so với trang web chính thức[3].
Thông báo bất thường và lời mời gọi hấp dẫn
Các trang web giả mạo thường đưa ra những thông báo giật gân, hấp dẫn để dẫn dụ người dùng. Đây là một trong những dấu hiệu quan trọng để nhận biết website giả mạo bằng AI:
- Thông báo về sự cố giao dịch: Yêu cầu người dùng xác nhận lại thông tin tài khoản do có vấn đề về giao dịch.
- Thông báo trúng thưởng bất ngờ: Thông báo người dùng đã trúng một giải thưởng có giá trị mà không cần tham gia bất kỳ cuộc thi nào.
- Khuyến mãi quá hấp dẫn: Ưu đãi giảm giá sâu hoặc quà tặng có giá trị cao bất thường.
- Lời mời tham gia các cách kiếm tiền nhanh chóng: Hứa hẹn thu nhập cao với đầu tư thấp hoặc không cần đầu tư[3].
Các thông báo này thường đi kèm với yêu cầu người dùng nhập thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu, hoặc mã OTP để “xác minh” hoặc “nhận thưởng”. Đây chính là cách tin tặc thu thập thông tin nhạy cảm của người dùng.
Yêu cầu thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng
Một dấu hiệu quan trọng khác của website giả mạo là việc yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng một cách không cần thiết hoặc bất thường:
- Yêu cầu cung cấp mã OTP: Các trang web chính thống không bao giờ yêu cầu bạn cung cấp mã OTP qua trang web. Mã OTP chỉ được sử dụng để xác thực trong các ứng dụng hoặc qua SMS.
- Yêu cầu thông tin thẻ tín dụng cho dịch vụ miễn phí: Cẩn thận với các trang web yêu cầu thông tin thẻ tín dụng để đăng ký dịch vụ được quảng cáo là miễn phí.
- Yêu cầu thông tin quá mức cần thiết: Ví dụ, một trang web khảo sát đơn giản lại yêu cầu thông tin về tài khoản ngân hàng hoặc số CMND/CCCD.
- Yêu cầu cập nhật thông tin khẩn cấp: Thông báo tài khoản sẽ bị khóa nếu không cập nhật thông tin ngay lập tức.
Các trang web chính thống thường có những biện pháp bảo mật nghiêm ngặt và không yêu cầu thông tin nhạy cảm qua các kênh không an toàn. Nếu bạn nhận được các yêu cầu như vậy, đó có thể là dấu hiệu của một trang web giả mạo.
Danh sách kiểm tra đơn giản trước khi đăng nhập vào website
Để bảo vệ bản thân khỏi các website giả mạo bằng AI, bạn nên thực hiện kiểm tra nhanh trước khi đăng nhập vào bất kỳ trang web nào, đặc biệt là khi bạn nhận được đường link qua tin nhắn, email hoặc mạng xã hội.
10 dấu hiệu cảnh báo website giả mạo bạn cần biết
- URL không chính xác: Kiểm tra kỹ địa chỉ website, chú ý đến các ký tự bất thường, dấu gạch ngang hoặc chính tả sai.
- Không có HTTPS: Các trang web uy tín thường sử dụng giao thức HTTPS (có biểu tượng ổ khóa) để bảo vệ thông tin. Trang web chỉ có HTTP (không có ổ khóa) có thể không an toàn.
- Giao diện kém chuyên nghiệp: Lỗi chính tả, hình ảnh chất lượng thấp, bố cục lộn xộn là dấu hiệu của trang web giả mạo.
- Quá nhiều quảng cáo: Các trang web lừa đảo thường chứa nhiều quảng cáo gây phiền nhiễu, đặc biệt là các pop-up xuất hiện liên tục[3].
- Lời mời gọi hấp dẫn quá mức: Cẩn thận với các khuyến mãi, ưu đãi hoặc giải thưởng quá hấp dẫn mà không cần điều kiện gì.
- Yêu cầu thông tin nhạy cảm không cần thiết: Trang web yêu cầu thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc mã OTP mà không có lý do chính đáng.
- Cảm giác khẩn cấp: Trang web tạo cảm giác cấp bách, buộc bạn phải hành động ngay lập tức để không bỏ lỡ cơ hội hoặc tránh hậu quả.
- Không có thông tin liên hệ: Trang web thiếu thông tin về công ty, địa chỉ, số điện thoại hoặc email liên hệ.
- Không có chính sách bảo mật: Trang web không có chính sách bảo mật rõ ràng hoặc điều khoản sử dụng.
- Trang đăng nhập khác thường: Giao diện đăng nhập khác với giao diện bạn thường thấy, yêu cầu nhập nhiều thông tin hơn bình thường.
Công cụ kiểm tra tính xác thực của website
Ngoài việc tự kiểm tra, bạn có thể sử dụng các công cụ sau để xác minh tính xác thực của website:
- Google Safe Browsing: Công cụ của Google giúp kiểm tra xem một trang web có khả năng chứa phần mềm độc hại hoặc lừa đảo không. Truy cập: https://transparencyreport.google.com/safe-browsing/search
- VirusTotal: Cho phép bạn quét URL để phát hiện các mối đe dọa. Truy cập: https://www.virustotal.com/gui/
- Web of Trust (WOT): Cung cấp đánh giá về độ tin cậy của website dựa trên phản hồi của cộng đồng. Có thể cài đặt như một tiện ích mở rộng cho trình duyệt.
- Tín nhiệm mạng: Hệ thống tra cứu website lừa đảo của Việt Nam. Truy cập: https://tinnhiemmang.vn/website-lua-dao[5].
- Kiểm tra Whois: Cung cấp thông tin về chủ sở hữu tên miền, thời gian đăng ký. Trang web mới đăng ký có thể đáng ngờ. Truy cập: https://who.is/ hoặc https://whois.domaintools.com/
Những công cụ này có thể giúp bạn xác định liệu một trang web có đáng tin cậy hay không trước khi quyết định truy cập và cung cấp thông tin.
Hướng dẫn kiểm tra website giả mạo trên hệ thống Tín nhiệm mạng
Ở Việt Nam, hệ thống Tín nhiệm mạng là một công cụ hữu ích để kiểm tra và xác minh tính xác thực của các trang web. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách sử dụng hệ thống này.
3 bước tra cứu website lừa đảo
Theo hướng dẫn từ Báo Tuổi Trẻ, bạn có thể thực hiện 3 bước đơn giản để tra cứu website giả mạo trên hệ thống Tín nhiệm mạng[5]:
Bước 1: Truy cập vào đường link tra cứu website của hệ thống Tín nhiệm mạng:
https://tinnhiemmang.vn/website-lua-dao
Bước 2: Nhập và điền tên website hoặc mạng xã hội cần tra cứu vào ô “Nhập tên lừa đảo”. Nếu có thêm thông tin về ngày tháng cụ thể nhận được đường link website hay mạng xã hội đáng nghi và đường link này thuộc lĩnh vực nào, bạn có thể điền thêm. Sau đó chọn “Loại” muốn tra cứu là “Website” hay “Mạng xã hội” và ấn “Tìm kiếm”.
Bước 3: Đọc kết quả tra cứu. Nếu trang web lừa đảo đã được xác minh, xử lý thành công sẽ hiển thị “Đã xử lý”, người dùng có thể yên tâm. Nếu trang web còn đang trong quá trình xác minh, xử lý sẽ hiển thị “Đang xác minh” hoặc “Đang xử lý”, người dùng cần hết sức cẩn thận[5].
Hệ thống Tín nhiệm mạng được cập nhật thường xuyên với cơ sở dữ liệu về các trang web lừa đảo đã được phát hiện, do đó đây là một công cụ đáng tin cậy để kiểm tra tính xác thực của các trang web tại Việt Nam.
Các nguồn tra cứu đáng tin cậy khác
Ngoài hệ thống Tín nhiệm mạng, bạn cũng có thể tham khảo các nguồn tra cứu đáng tin cậy khác tại Việt Nam:
- Cổng thông tin của Cục An toàn thông tin (AIS): Cung cấp cảnh báo về các trang web lừa đảo và mối đe dọa an ninh mạng. Truy cập: https://ais.gov.vn/
- Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC): Cập nhật các thông tin về trang web lừa đảo và các chiến dịch lừa đảo mới. Truy cập: https://khonggianmang.vn/
- Dự án Chống lừa đảo: Một dự án cộng đồng cung cấp thông tin về các hình thức lừa đảo trực tuyến và cách phòng tránh. Có thể theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội.
- Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50): Cung cấp thông tin cảnh báo về các hình thức lừa đảo trực tuyến. Truy cập: https://c50.bocongan.gov.vn/
- Các trang thông tin chính thức của ngân hàng và đơn vị cung cấp dịch vụ: Thường xuyên đưa ra cảnh báo về các trang web giả mạo mạo danh đơn vị của họ.
Việc kết hợp sử dụng nhiều nguồn tra cứu khác nhau sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về tính xác thực của một trang web trước khi quyết định truy cập hoặc cung cấp thông tin cá nhân.
Làm thế nào để bảo vệ bản thân trước website giả mạo?
Ngoài việc nhận biết các dấu hiệu của website giả mạo, bạn cũng cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ trở thành nạn nhân của những chiêu trò lừa đảo trực tuyến. Dưới đây là một số gợi ý quan trọng:
1. KHÔNG truy cập qua đường link lạ
- Nguyên tắc vàng: Không bao giờ nhấp vào các đường link được gửi qua email, tin nhắn SMS, hoặc mạng xã hội nếu bạn không chắc chắn về nguồn gốc của chúng.
- Cách kiểm tra: Nếu nhận được một đường link đáng nghi, hãy kiểm tra bằng cách di chuột qua (trên máy tính) hoặc giữ lâu (trên điện thoại) để xem URL thực sự mà link dẫn đến. Nếu URL không khớp với trang web chính thống, hãy tránh xa.
2. Luôn vào trang chính thống
- Truy cập trực tiếp vào website chính thức bằng cách nhập địa chỉ URL vào trình duyệt thay vì nhấp vào các link từ nguồn không rõ ràng.
- Đánh dấu (bookmark) các trang web quan trọng như ngân hàng, mạng xã hội và nền tảng thương mại điện tử để dễ dàng truy cập mà không cần tìm kiếm.
3. Sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA)
- Kích hoạt xác thực hai yếu tố trên tất cả các tài khoản quan trọng như email, mạng xã hội và ngân hàng. Điều này giúp bảo vệ tài khoản ngay cả khi thông tin đăng nhập bị lộ.
- Sử dụng ứng dụng xác thực như Google Authenticator hoặc Authy thay vì nhận mã OTP qua SMS (vì tin tặc có thể sử dụng kỹ thuật tấn công SIM swap để chiếm đoạt mã OTP).
4. Cập nhật phần mềm và trình duyệt
- Đảm bảo rằng hệ điều hành, trình duyệt và phần mềm bảo mật của bạn luôn được cập nhật phiên bản mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật.
- Sử dụng các trình duyệt có tính năng bảo mật cao như Google Chrome hoặc Mozilla Firefox với tiện ích mở rộng chống lừa đảo.
5. Cài đặt phần mềm chống virus và bảo mật
- Sử dụng phần mềm diệt virus uy tín có tính năng phát hiện các trang web lừa đảo.
- Một số phần mềm bảo mật phổ biến tại Việt Nam bao gồm Kaspersky, Bitdefender, Norton và BKAV.
6. Kiểm tra chứng chỉ SSL
- Các trang web chính thống thường sử dụng giao thức HTTPS với biểu tượng ổ khóa trên thanh địa chỉ trình duyệt. Nếu không thấy biểu tượng này, hãy cẩn thận.
7. Nâng cao nhận thức và cảnh giác
- Thường xuyên cập nhật thông tin về các hình thức lừa đảo mới nhất từ các nguồn đáng tin cậy như NCSC, AIS hoặc Dự án Chống lừa đảo.
- Chia sẻ kiến thức này với gia đình và bạn bè để cùng nhau nâng cao cảnh giác.
Lời kêu gọi hành động (CTA)
Để tránh trở thành nạn nhân của những chiêu trò lừa đảo tinh vi sử dụng AI, hãy luôn nhớ khẩu hiệu: “KHÔNG truy cập qua đường link lạ – Luôn vào trang chính thống.” Hãy chia sẻ bài viết này đến người thân và bạn bè để cùng nhau xây dựng một cộng đồng trực tuyến an toàn hơn!
Nếu bạn nghi ngờ mình đã truy cập vào một website giả mạo hoặc cung cấp thông tin cá nhân cho kẻ lừa đảo, hãy:
- Ngay lập tức thay đổi mật khẩu tài khoản liên quan.
- Báo cáo vụ việc với ngân hàng hoặc nhà cung cấp dịch vụ.
- Liên hệ với cơ quan chức năng như Cục An toàn thông tin hoặc Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) để được hỗ trợ.
Tóm tắt nội dung
Answer from Perplexity: pplx.ai/share
